Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

e conspectu abire

  • 1 entfernen

    entfernen, I) eig.: a) tr.:amovere. removere. auferre (wegtragen, wegschaffen). – abducere. deducere (wegführen, letzteres fast immer mit folg. ab oder de mit Abl. des Orts von wo etc.). – ablegare (wegschicken, um jmd. los zu sein, unter irgend einem Vorwande, unter Beauftragung eines Geschäfts etc.). – aman dare relegare (aus seiner Nähe entfernen wegen [746] eines Vergehens, letzteres aber an einen bestimmten Ort, beide mit dem Nbbgr. der Entehrung u. Schande des Entfernten). – amoliri (jmd, od. etwas fortschaffen, so daß die Entfernung Anstrengung und Mühe kostet). – avertere (wegwenden, beiseite schaffen, was den Sinnen unangenehm ist). – submovere. subducere (allmählich, unvermerkt wegbringen oder führen). – depellere. repellere. propulsare (mit Gewa liverjagen: aus einem Orte, ex loco expellere, eicere). – aus den Augen e., ab oculis oder a conspectu removere; e conspectu od. ab oculis auferre; ab oculis amoliri. – b) refl. sich entfernen, se movere. se amovere. – abire. discedere (weggehen). – ex (od. ab) oculis od. e conspectu abire. ab oculis oder e conspectu recedere (sich aus jmds. Augen, Gesichtskreis entf.). – excedere. evadere. erumpere (aus einem Orte, u. zwar letzteres = herausbrechen, sich gewaltsam Bahn brechen zur Entfernung, s. Cic. Cat. 2, 1: abiit, excessit, evasit, erupit). – se subducere (allmählich und unvermerkt, auch mit dem Zus. clam, z.B. de circulo). – sich eilig e., celerrime abire; e conspectu fugere od. evolare; se eripere od. proripere. – sich vom Wege e., s. abgehen no. II, A: sich zu weit vom Lager e., a castris longius procedere: sich nie aus einem Orte entfernt haben, numquam ex loco (urbe) afuisse. – II) übtr.: a) tr.:removere (z.B. alqm a negotiis publicis od. a re publica: u. a se suspicionem). – submovere (unter der Hand, z.B. alqm a re publica: u. alqm administratione rei publicae). – avocare.revocare. abstrahere (von etwas abbringen, abziehen, wie von Geschäften, Plänen, z.B. av. alqm a negotiis publicis od. ab republica).alienare, von sich, a se (sich entfremden, z.B. bonos, alcis benevolentiam). – depellere. repellere. propellere. propulsare (vertreiben, verscheuchen, z.B. pericula). – declinare (abbeugen, leise entf., z.B. quae nocitura videantur). – b) refl. sich entfernen, digredi (von seinem Thema, vom Redner, s. »abschweifen«). – sich vom rechten Wege e., s. abweichen no. I.

    deutsch-lateinisches > entfernen

  • 2 conspectus [2]

    2. cōnspectus, ūs, m. (conspicio), das Erblicken, od. Gewahrwerden, I) aktiv = das Erblicken, Schauen von Angesicht zu Angesicht, meist fakultativ, deutsch oft das Angesicht, der Anblick, der Blick, die Blicke, der Gesichtskreis, 1) eig.: a) im allg.: α) v. Pers.: conspectus oculorum, Varr. LL. u. Curt.: m. obj. Genet., c. patriae, Caes.: conspectus et congressus tanti viri, Val. Max. – ex conspectu abire, v. Menschen u. Tieren, Caes., Sall. u. Val. Max., v. Schiffen, Caes.: abducere alqm e conspectu, Plaut.: adducere alqm in conspectum alcis, Hirt. b. G.: adimere conspectum oculorum (v. der Dunkelheit) od. conspectum terrae (v. Rebel), Liv.: adimere in omnes partes conspectum (v. der Dunkelheit), Liv.: amittere alqm e conspectu suo, Ter.: amotus a conspectu locus, ein Ort, wo man ungesehen ist, Liv.: in publico assistere in conspectu patris, Caes.: densus nimbus conspectum regis contioni aufert, Liv.: cadere in conspectum, Cic.: consistere in medio conspectu (im schauenden Kreise), Verg.: dare regiam sellam in conspectum vulgi, öffentlich ausstellen, Curt.: dare se alci in conspectum, Cic. Verr. 5, 86: se dare in conspectum oppidi, vor der Stadt erscheinen, Auct. b. Hisp. 4, 1 (u. so im Passiv, dari alci in conspectum, jmdm. zu Gesicht kommen, Ter. Phorm. 261. Liv. 30, 12, 8): conspectus est in Capitolium, man hat die Aussicht auf das K., Liv.: ut primum rex in conspectu fuit, gesehen werden konnte, Curt.: ut in conspectu terra fuit, Liv.: est alqs in conspectu civium, Cic.: tu, cuius prope in conspectu Aegyptus est, Cic.: sex pulvinaria in conspectu fuerunt (waren zur Schau = waren öffentlich ausgestellt), Liv.: u. (bildl.) quia bellum ei maius in conspectu erat (in Aussicht stand), Liv.: corvus ex conspectu elatus orientem petit, Liv.: evolarat iam e conspectu fere fugiens quadriremis, Cic.: quo longissime oculi conspectum ferebant, Liv.: conspectum alcis fugere, Caes.: aditum huius loci conspectumque vestrum magno opere fugere (Ggstz. vehementer sequi), Cic.: fugere e conspectu ilico, Ter.: ut intrantium exeuntiumque conspectum habeat, damit er die Ein- u. Ausgehenden sehen könne, Col.: ponere in conspectu poculum, vor Augen (offen) hinstellen, Liv.: u. (bildl.) ponere beneficium extra conspectum suum, Sen.: privare alqm omnium suorum consuetudine conspectuque, Cic.: prodire in conspectum alcis, Komik. u. Suet.: proferre liberos in conspectum, Caes.: removere omnium equos ex conspectu, Caes.: stare in conspectu alcis (v. Pers.), Cic.: statuere alqm procul in conspectu, Liv.: velut e conspectu tolleretur libertas, den Augen entrückt würde, Tac.: venire in conspectum, sich offen (deutlich) zeigen, sich offen (deutlich) sehen lassen, zum Vorschein kommen, in die Nähe kommen, rücken u. dgl. (v. Pers.u. lebl. Subjj.), Cic. u.a.: so auch in conspectum alcis venire, sich vor jmd. zeigen, vor jmd. erscheinen, Cic.: vitare alcis conspectum, Quint. – oft in conspectu alcis u. bl. in conspectu, angesichts jmds., zB. in conspectu imperatoris operam navare, Caes.: in conspectu (verst. eorum) crebri cecidere caelo lapides, Liv. – primo conspectu tam foeda res, Liv. (vgl. no. II, 1). – β) v. lebl. Subjj., die gleichs. auf uns sehen, celeriter e conspectu terrae ablati sunt (v. Seefahrern), Liv.: bes. oft in conspectu alcis loci od. rei, angesichts eines Orts od. einer Sache, zB. fundi villaeque, Cic.: locorum, Liv.: quercus, quae est in oppidi conspectu, Varr.: u. bildl., in conspectu legum libertatisque mori, Cic.: in conspectu senectutis esse, sich dem Gr. nähern, Sen.: ebenso bildl., haec, quae procul erant a conspectu imperii, diese Orte, die dem Gesichtskreis unseres Staates fern lagen, Cic. – b) prägn., das Aufsehen, das bei einem besonderen Ereignisse entsteht, subito consilium cepi, ut antequam luceret exirem, ne qui conspectus fieret aut sermo, Cic. ad Att. 7, 10 in.

    2) übtr., die geistige Anschauung, Betrachtung, in hoc conspectu et cognitione naturae, Cic.: alqd ponere paene in conspectu animi (deutlich zur Anschauung bringen), Cic.: ne in conspectu quidem relinqui, gar nicht in Betracht kommen, Cic.: explicatis ordinibus temporum uno in conspectu omnia videre, alles (in einer Schrift) auf einen Blick übersehen, Cic.

    II) passiv = das Sichtbarwerden, die Erscheinung, 1) eig.: primo statim conspectu (sogleich bei seiner ersten E. = sowie er zum erstenmal sich öffentlich zeigte) omnia quam disparia essent ostendit, Liv.: elephantorum aciem conspectu ipso debellaturam, Liv.: conspectu suo proelium restituit, Liv

    2) meton., a) die Art, wie etwas erblickt wird, sich zeigt, der Anblick, die Erscheinung, tuus iucundissimus conspectus, Cic.: conspectus vestri venerabilis, Curt.: scio eis meum conspectum invisum fore hodie, Ter.: animi partes, quarum est conspectus illustrior, Cic. – b) die Erscheinung, der Anblick = die sich unserm Blicke darbietende Versammlung (s. Halm Cic. de imp. Pomp. 1. ed. mai.), frequens conspectus vester, Cic.: vester, iudices, conspectus et consessus, Cic. – c) konkret, wie σύνοψις, die kurze Übersicht, der Abriß, Gell. 17, 21, 1. – / Dat. conspectu, Amm. 25, 10, 3.

    lateinisch-deutsches > conspectus [2]

  • 3 kommen

    kommen, I) von lebenden Geschöpfen: 1) eig.: venire (Ggstz. abire, manere). – pervenire (mit dem Nbbgr. des ganz Hingelangens an den Ort seiner Bestimmung, zur Stelle kommen). – advenire (herbeikommen). – accedere (herzugehen, z.B. Romam). appropinquare (herannahen). – redire (zurückkehren). – adesse (dasein – erscheinen, sich einstellen, z.B. mane ad portam). – incidĕre in alqm od. in alqd (zufällig auf jmd., auf etwas stoßen). [1464]devenire, deferri alqo (unvermerkt u. gegen seinen Willen wohin kommen, def. mit dem Nbbgr. des raschen Wohingeführtwerdens). – ingredi alqd (eig., auf etw. treten, etw. betreten, z.B. auf die Brücke, pontem). – evadere ex mit Abl., extra mit Akk. od. wohin?in od. ad m. Akk. od. m. bl. Akk. der Städte namen (entrinnen, glücklich entkommen aus, in etc.). – nicht k., auch abesse (wegbleiben, z.B. solusne aberam?). – ich komme gegangen, pedes venio od. advenio: ich komme geritten, equo vehor od. advehor: ich komme gefahren (zu Wagen, zu Schiffe), curru od. navi vehor od. advehor: die Schiffe, auf denen die Gesandten gekommen waren, naves, quae advexorant legatos. – jmd. kommen lassen, s. herbeirufen, berufen: jmd. zu sich k. lassen, alqm ad se arcessere; alqm ad se vocare. alqm ad se venire iubere (zu sich rufen, fordern). – einen Weg k., alqā viā proficisci: oft, fleißig an einen Ort k., ad od. in alqm locum ventitare (zu kommen pflegen); frequens venio in m. Akk. (z.B. in senatum); alqm locum frequentare od. celebrare (auch – oft u. in zahlreicher Menge): mit jmd. k., venire cum alqo; alqm comitari (jmd. begleiten); von jmd. k., ab alqo venire: zu jmd. k., ad alqm venire (z.B. domum ad illum: dah. ad se venire in Sabinos, zu sich = auf sein sabinisches Landgut k.); alqm convenire (jmd. aufsuchen übh.); adire alqm (zu jmd. gehen, um ein Gesuch etc. anzubringen): unvermutet zu jmd. k., supervenire od. intervenire alci; opprimere alqm (überraschen): unerwartet zu etw. k., intervenire alci rei (z.B. huic orationi): fleißig, oft zu jmd. k., crebro ad alqm venire; ad alqm ventitare (zu kommen pflegen); alqm frequentare; frequens sum cum alqo: von dort hierher k., inde huc venire: jmdm. aus dem Gesichte, aus den Augen k., ex oculis od. e conspectu abire od. auferri: komm mir nicht wieder vor die Augen! age illuc abscede procul e conspectu meo! (Komik.).

    2) uneig. (u. zwar nach alphabetischer Ordnung der mit »kommen« verbundenen Präpositionen): a) mit auf: auf etw. kommen, α) in der Rede: venire ad alqd od. ad alcis mentionem (im Laufe der Rede dahin gelangen); proficisci ad alqd (zu etwas über- od. fortgehen); incĭdere in mentionem alcis rei (zufällig im Gespräch auf etw. kommen); delabi, prolabi ad alqd (unvermerkt geraten zu etwas; del. auch ab alqa re ad alqd). – immer wieder auf etw. k., ad alqd revolvi identidem: immer wieder auf dasselbe Thema k., eodem revolvi. höre, worauf (wohin) ich am Ende kommen will, audi, quo rem deducam: da wir einmal auf diesen Punkt gekommen sind, so schein t es nicht unpassend, kurz auseinanderzu setzen etc., quoniam in eum locum perventum est, non alienum esse videtur breviter explicare etc.; quoniam ad haec ventum est, non ab re fuerit breviterexplicare etc. – β) mit den Gedanken: in memoriam alcis rei incĭdere od. incurrere. – wieder auf jmd. od. etw. kommen, revolviad memoriam alcis od. alcis rei. – γ) mit dem Geiste: alqd cognoscere (etw. erkennen); [1465] alqd deprehendere (etw. auffinden, z.B. non deprehendetur manifesto, quid a nobis deindustria fiat). – b) mit hinter: hinter etw. kommen, ad alqd pervenire (z.B. hinter alle Pläne jmds., ad omnia alcis consilia); alqd intellegere (etw. einsehen); alqd deprehendere (etwas ausfindig machen). – hinter die ganze Sache kommen, totum videre cuiusmodi sit: hinter die Wahrheit k., veritatis gnarum fieri. – c) mit mit: z.B. da kommen sie mit ihren Mittelmäßigkeiten, hic mihi afferunt mediocritates. – d) mit um: um etw. k., alqd amittere, perdere (etw. verlieren, s. das. den Untersch.); alqā re privari od. spoliari (einer Sache beraubt werden, s. »berauben« den Untersch.); alqā re fraudari (um etw. betrogen werden); excĭdere alqā re (etwas einbüßen, z.B. regno, uxore); deici alqā re (von od. um etw. gebracht werden, z.B. spe, opinione); detrimentum facere alcis rei (Abbruch leiden an etwas, z.B. um seine Ehre k., existimationis detr. f., stärker auch existimationem perdere, d.i. sie ganz verlieren). – e) mit zu: zu etw. kommen, venire ad etc. (im allg., auch in der Rede, z.B. venio nunc ad litteras tuas); ad alqd pervenire (zu etwas gelangen, z.B. zu dem Seinigen, zu seinem Gelde, zu Ehren, ad suum, ad nummos, ad honores [vgl. »erlangen«]; auch in der Rede, z.B. sine me pervenire, quo volo). – jmd. nicht zu etwas k. lassen, adimere usum alcis rei (z.B. nicht zum Schuß, usum sagittarum). – zu sich (selbst) k., ad se od. in suam potestatem od. in sensum sui redire; se colligere; animum recipere; resipiscere: er kommt zu sich, animus redit.

    II) von Dingen, eig. u. uneig.: venire (von Briefen etc., auch von der Zeit etc.). – ferri. afferri. perferri (gebracht werden, von Waren, Briefen, Nachrichten etc.). – advehi (herbeigefahren werden, zu Wagen od. zu Schiffe kommen, v. Waren etc.). – appetere (herannahen, v. der Zeit, Nacht etc.). – provenire (hervorkommen, wachsen, z.B. spärlich, angustius [v. Getreide]). – profluere (hervorfließen, z.B. profluit sanguis). – cadere. accĭdere. evenire (eintreten, der Fall sein, v. Ereignissen). – consequi (der Zeit nach folgen, z.B. omnes consequentes anni). – von selbst k., sponte suā provenire (von selbst wachsen, v. Bäumen etc.); sequi (von selbst erfolgen, Ggstz. quaeri, arcessiri, appeti). – plötzlich k., ingruere (von Krankheiten u. andern Übeln): unvermerkt k., obrepere (v. der Zeit, v. Alter): unvermerkt in od. auf einen Ort kommen, defluere in alqm locum (z.B. in forum, von Gesprächen etc.). – etwas kommen lassen, alqd arcessere, zur Fuhre, vecturā; alqd afferendum (zur Fuhre, advehendum) curare; alqd afferri od. (zur Fuhre) advehi iubere. – etw. kommen sehen, alqd praesagire (z.B. den Ausgang von etw., alcis rei eventum). – an jmd. k., venire, pervenire ad alqm (im allg., perv. auch durch Kauf, Erbschaft etc.); perferri ad alqm (bei jmd. anlangen); obvenireod. obtingere alci (zufallen durch Zufall); redire ad alqm (wieder zu jmd. kommen); transire ad alqm (auf jmd. übergehen, durch Erbschaft, Nachfolge, v. Gütern, einem Reiche etc.); deferri ad alqm [1466]( jmdm. übertragen werden, z.B. v. der Regierung, d.i. der summa rerum); defluere ad alqm (unvermerkt jmdm. zuteil werden); incĭdere in alqm (zufällig in jmds. Hände geraten, z.B. res publica in homines rerum evertendarum cupidos incĭdit): nicht anjmd. k., abire ab alqo (z.B. in der Auktion): an den unrechten, nicht an den rechten Mann k., in alienum incĭdere (z.B. von Briefen): er läßt es an sich kommen mit der Arbeit, parum industrius est; mit dem Geben, parum liberalis est. – jmdm. aus den Augen, aus dem Gesichte k., ex oculis od. e conspectu alcis auferri. – bis auf uns, bis auf unsere Zeiten kommen, usque ad nostra tempora od. ad nostram memoriam manere (v. schriftlichen und andern Denkmälern); tradi ab antiquis usque ad nostram aetatem (von einer Sitte etc.). – in Bewegung k., moveri; agitari. – die Rede kommt auf etw., oratio incĭdit in alqd; mentio alcis rei fit od. inicitur; sermo inicitur de alqa re; oratio delabitur ad alqd (unvermerkt). – es kommt etw. (ein Übel etc.) über mich, alqd in me irruit: der Geist jmds. kommt über einen, alqs suam alci mentem animumque inspirat (nach Verg. Aen. 6, 11). – von etwas k., d.i. daraus entstehen, davon herrühren, provenire ab alqa re (eig., z.B. die eßbaren Eicheln kommen von einer kleinen Eichelart); proficisci ab alqa re (von etwas ausgehen); manare ex alqa re (davon herrühren). – von jmd. kommen, afferri ab alqo missum (von jmd. geschickt werden); proficisci ab alqo (von jmd. ausgehen). – dazu kommt noch, daß etc., huc od. eo accedit, quod etc.

    es kommt zu etwas drücken die Lateiner gew. aus: a) durch res venit ad alqd (z.B. ad arma atque pugnam: u. ad inimicitias) od. in alqd (z.B. zum Prozeß, in contentionem). – b) durch venitur ad alqd (z.B. zum Prozeß, ad causam dicendam) od. in alqd (z.B. zur Klage, in ius). – c) durch fit (z.B. levia proelia fiebant). – es kam nicht zur offnen Schlacht, non acie certatum est: es kam zu einem Aufstande, seditio orta est. – wie kommt es, daß etc., quomodo factum est, ut etc.: daher kommt es, daß etc., ita fit, ut etc.; inde od. ex quo evenit, ut etc.; haeccausa est, cur od. quod etc.; hinc est, quod etc.; hinc fit, ut etc.; hoc est, quare etc.; hac (qua) ex re fit, ut etc.; ex quo fit, ut etc.: dah. kam es, daß etc., und so kam es, daß etc., quo factum est, ut etc.; auch (am Anfang des Satzes) durch itaque (s. Nep. Arist. 1, 1): ich weiß nicht, wie es kommt, fit nescio quomodo: es kann kommen, daß etc., fieri potest, ut etc.: anders k., secus cadere: es konnte nicht anders k., es mußte so k., fieri aliter non potuit; fieri non potuit aliter: es konnte nicht anders kommen, als daß etc., fieri non potuit, quin etc.: aber es kam ganz anders, als er geglaubt hatte, sed ea res longe aliter, ac ratus erat, evenit: wie es auch kommen mag, utcumque res accĭdit od. cessit: es ist alles so gekommen (eingetroffen), facta sunt omnia. – es ist dahin (soweit) gekommen, daß etc., res eo od. in eum locumeducta est od. rem eo od. in eum locum adduximus, ut etc.; res eo venit od. [1467] pervenit, ut etc.: es ist mit seiner Kühnheit dahin (soweit) gekommen, daß etc., eo usque audaciae progressus est, ut etc.: es kam oft dahin od. soweit (bis auf den Punkt), daß etc., saepe in eum locum ventum est, ut etc.: es nicht dahin od. soweit kommen lassen, daß (man sage etc.), non committere, ut etc.: laß es nicht dahin od. soweit kommen, daß etc., noli committere, ut etc. – ich dachte nicht, daß es so k. würde, haec fore non putaram: wenn es hoch kommt, s. höchstens.

    deutsch-lateinisches > kommen

  • 4 conspectus

    1. cōnspectus, a, um, PAdi. (v. conspicio), in die Augen fallend, I) im allg., sichtbar, tumulus, Liv.: conspecti inter se, Liv.: agmina ex pluribus collibus inter se satis c., Liv.: tumulus hosti c., Liv.; vgl. Fabri Liv. 22, 4, 6. – II) (m. Compar.) prägn., in die Augen fallend = auffalend, Aufsehen erregend, hervorstechend, hervorstrahlend, a) v. Pers.: conspectus elatusque supra modum hominis, Liv.: conspecta iuventus, die Neliden, Ov.: turba conspectior, Liv.: Galatea platano conspectior altā, stattlicher als usw., Ov.: patris avique fama conspectum eum efficiebat, Liv. – b) v. Lebl.: conspecta mors eius fuit, quia publico funere est elatus, Liv.: supplicium conspectius eo, quod etc., Liv.: ne in ipsa urbe conspectior mors foret, Tac.
    ————————
    2. cōnspectus, ūs, m. (conspicio), das Erblicken, od. Gewahrwerden, I) aktiv = das Erblicken, Schauen von Angesicht zu Angesicht, meist fakultativ, deutsch oft das Angesicht, der Anblick, der Blick, die Blicke, der Gesichtskreis, 1) eig.: a) im allg.: α) v. Pers.: conspectus oculorum, Varr. LL. u. Curt.: m. obj. Genet., c. patriae, Caes.: conspectus et congressus tanti viri, Val. Max. – ex conspectu abire, v. Menschen u. Tieren, Caes., Sall. u. Val. Max., v. Schiffen, Caes.: abducere alqm e conspectu, Plaut.: adducere alqm in conspectum alcis, Hirt. b. G.: adimere conspectum oculorum (v. der Dunkelheit) od. conspectum terrae (v. Rebel), Liv.: adimere in omnes partes conspectum (v. der Dunkelheit), Liv.: amittere alqm e conspectu suo, Ter.: amotus a conspectu locus, ein Ort, wo man ungesehen ist, Liv.: in publico assistere in conspectu patris, Caes.: densus nimbus conspectum regis contioni aufert, Liv.: cadere in conspectum, Cic.: consistere in medio conspectu (im schauenden Kreise), Verg.: dare regiam sellam in conspectum vulgi, öffentlich ausstellen, Curt.: dare se alci in conspectum, Cic. Verr. 5, 86: se dare in conspectum oppidi, vor der Stadt erscheinen, Auct. b. Hisp. 4, 1 (u. so im Passiv, dari alci in conspectum, jmdm. zu Gesicht kommen, Ter. Phorm. 261. Liv. 30, 12, 8): conspectus est in Capitolium, man hat die Aussicht
    ————
    auf das K., Liv.: ut primum rex in conspectu fuit, gesehen werden konnte, Curt.: ut in conspectu terra fuit, Liv.: est alqs in conspectu civium, Cic.: tu, cuius prope in conspectu Aegyptus est, Cic.: sex pulvinaria in conspectu fuerunt (waren zur Schau = waren öffentlich ausgestellt), Liv.: u. (bildl.) quia bellum ei maius in conspectu erat (in Aussicht stand), Liv.: corvus ex conspectu elatus orientem petit, Liv.: evolarat iam e conspectu fere fugiens quadriremis, Cic.: quo longissime oculi conspectum ferebant, Liv.: conspectum alcis fugere, Caes.: aditum huius loci conspectumque vestrum magno opere fugere (Ggstz. vehementer sequi), Cic.: fugere e conspectu ilico, Ter.: ut intrantium exeuntiumque conspectum habeat, damit er die Ein- u. Ausgehenden sehen könne, Col.: ponere in conspectu poculum, vor Augen (offen) hinstellen, Liv.: u. (bildl.) ponere beneficium extra conspectum suum, Sen.: privare alqm omnium suorum consuetudine conspectuque, Cic.: prodire in conspectum alcis, Komik. u. Suet.: proferre liberos in conspectum, Caes.: removere omnium equos ex conspectu, Caes.: stare in conspectu alcis (v. Pers.), Cic.: statuere alqm procul in conspectu, Liv.: velut e conspectu tolleretur libertas, den Augen entrückt würde, Tac.: venire in conspectum, sich offen (deutlich) zeigen, sich offen (deutlich) sehen lassen, zum Vorschein kommen, in die Nähe kommen, rücken u. dgl.
    ————
    (v. Pers.u. lebl. Subjj.), Cic. u.a.: so auch in conspectum alcis venire, sich vor jmd. zeigen, vor jmd. erscheinen, Cic.: vitare alcis conspectum, Quint. – oft in conspectu alcis u. bl. in conspectu, angesichts jmds., zB. in conspectu imperatoris operam navare, Caes.: in conspectu (verst. eorum) crebri cecidere caelo lapides, Liv. – primo conspectu tam foeda res, Liv. (vgl. no. II, 1). – β) v. lebl. Subjj., die gleichs. auf uns sehen, celeriter e conspectu terrae ablati sunt (v. Seefahrern), Liv.: bes. oft in conspectu alcis loci od. rei, angesichts eines Orts od. einer Sache, zB. fundi villaeque, Cic.: locorum, Liv.: quercus, quae est in oppidi conspectu, Varr.: u. bildl., in conspectu legum libertatisque mori, Cic.: in conspectu senectutis esse, sich dem Gr. nähern, Sen.: ebenso bildl., haec, quae procul erant a conspectu imperii, diese Orte, die dem Gesichtskreis unseres Staates fern lagen, Cic. – b) prägn., das Aufsehen, das bei einem besonderen Ereignisse entsteht, subito consilium cepi, ut antequam luceret exirem, ne qui conspectus fieret aut sermo, Cic. ad Att. 7, 10 in.
    2) übtr., die geistige Anschauung, Betrachtung, in hoc conspectu et cognitione naturae, Cic.: alqd ponere paene in conspectu animi (deutlich zur Anschauung bringen), Cic.: ne in conspectu quidem relinqui, gar nicht in Betracht kommen, Cic.: explicatis ordinibus temporum uno in conspectu omnia videre, alles
    ————
    (in einer Schrift) auf einen Blick übersehen, Cic.
    II) passiv = das Sichtbarwerden, die Erscheinung, 1) eig.: primo statim conspectu (sogleich bei seiner ersten E. = sowie er zum erstenmal sich öffentlich zeigte) omnia quam disparia essent ostendit, Liv.: elephantorum aciem conspectu ipso debellaturam, Liv.: conspectu suo proelium restituit, Liv
    2) meton., a) die Art, wie etwas erblickt wird, sich zeigt, der Anblick, die Erscheinung, tuus iucundissimus conspectus, Cic.: conspectus vestri venerabilis, Curt.: scio eis meum conspectum invisum fore hodie, Ter.: animi partes, quarum est conspectus illustrior, Cic. – b) die Erscheinung, der Anblick = die sich unserm Blicke darbietende Versammlung (s. Halm Cic. de imp. Pomp. 1. ed. mai.), frequens conspectus vester, Cic.: vester, iudices, conspectus et consessus, Cic. – c) konkret, wie σύνοψις, die kurze Übersicht, der Abriß, Gell. 17, 21, 1. – Dat. conspectu, Amm. 25, 10, 3.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > conspectus

  • 5 verschwinden

    verschwinden, evolare e conspectu (eig., dem Anblick schnell enteilen, von einem Schiffe). – cerni desinere. apparere desinere (aufhören, sichtbar zu sein). – abire (sich entfernen übh., eig. u. bildl., z.B., von einer Seuche, v. der Furcht, v. einem Übel, v. einer Zeit, v. der Glaubwürdigkeit etc.). – discedere (weggehen, bildl., z.B. cura illi discessit: u. hostibus discessit spes oppidi potiundi: u. numquam ex animo meo discedet memoria eius). – tolli (weggenommen werden, eig. u. bildl., z.B. mensae argenteae ex omnibus templis sublatae sunt: u. consuetudo illa de civitate sublata est). – obscurari (verdunkelt werden, v. den Gestirnen). – se abdere (sich wegbegeben, v. Gestirnen). – evanescere (in ein Nichts sich auflösen, ver- oder zergehen, eig., z.B. vom Geruch, vom Tau etc., dann bildl., z.B. von der Hoffnung, v. Andenken an etw.). – dilabi (zerrinnen, v. Flüssigkeiten, Schnee, Nebel etc.; u. v. einem Geist = in ein Nichts zerrinnen, s. Plin. ep. 7, 27, 10). – esse desinere (aufhören, vorhanden zu sein, z.B. postquam periculum esse desierat).perire. interire (umkommen, untergehen, v. Pers. u. Lebl.). – aus den Augen v., ex oculis od. e conspectu abire, auferri, elabi: das [2525] Land verschwand schnell aus ihren Augen (vor ihren Blicken), celeriter e terrae conspectu ablati sunt: Stunden u. Tage verschwinden, cedunt horae et dies: die Zeit verschwindet unvermerkt, tempus elabitur; die Zeit verschwindet schnell, aetas volat od. fugit: aus dem Gedächtnis v., e memoria effluere od. excedere: aus dem Herzen v., excĭdere ex animo.

    deutsch-lateinisches > verschwinden

  • 6 Gesichtskreis

    Gesichtskreis, Horizont, I) eig. u. übtr.: 1) eig.: horizon, ontis,m. (ὁρίζων) rein lat. finiens circulus od. bl. finiens od. finitor. – die Sonne tritt über den G. (Horizont), kommt über den G. (Horizont), sol emergit de subterranea parte; sol emergit supra terram. – 2) übtr.: a) für den Himmel übh.: caelum, z.B. ein freier Gesichtskr. (od. Horizont), caelum vacuum. – b) Blick etc.: aspectus (Aussicht). – conspectus (Anblick). – es beschränkt etw. unsern G., alqd aspectum nostrum definit: in den G. kommen, in conspectum venire: sich aus dem G. entfernen, e conspectu abire, auferri; e conspectu terrae auferri (v. Schiffenden): etwas aus dem G. verlieren, alqd e conspectu amittere. – II) bildl.; z.B. es liegt etw. außer meinem G. (geht über meinen Horizont), alqd procul est a mea cognitione: etw. liegt nicht außer meinem G., alqd infra me positum est.

    deutsch-lateinisches > Gesichtskreis

  • 7 abeo

    ăbĕo, īre, īvī (ĭī), ĭtum, intr.    - impér. abei Cil. 1, 1007, 8 --- abin = abisne, Plaut., Ter. --- le parf abivi ne se trouve nulle part; les formes sync. abi, abit se trouvent en poésie; l'inf. abisse est presque de règle. [st1]1 [-] s'en aller.    - abire ex eorum agris, Cic. Verr. 3, 79: s'en aller de leurs terres.    - abire ex conspectu, Caes. G. 6, 43, 5: s'éloigner de la vue.    - abire ab his locis, Plaut. Men. 553: s'éloigner de ces lieux.    - abire ab urbe, Liv. 36, 3, 3: s'éloigner de la ville.    - abire ab aliquo, Plaut. Cap. 487: s'éloigner de qqn, quitter qqn.    - cf. Plaut. Mil. 1084 ;Ter. Eun. 791 ; Cic. Verr. 2, 54 ; Flac. 50 ; Liv. 28, 24, 8.    - abire ab oculis, Plaut. Trin. 989: s'éloigner des regards.    - cf. Plaut. Cas. 302 ; Truc. 477 ; Sen. Ep. 36, 10.    - quia te illinc abisse constabat, Cic.: parce que je savais que tu n'étais pas là.    - abibitur: on s'en ira.    - abire cubitum: aller se coucher.    - abi in malam crucem (abi in malam rem): va-t-en au diable, va te faire pendre.    - cf. Plaut., Ter.; Cic. Phil. 13, 48.    - (Catilina) abiit, excessit, evasit, erupit, Cic. Cat. 2: le voilà (Catilina) parti, il est loin, il s'est échappé, il a brisé (ses chaînes).    - abire ab aliquo, Ter.: sortir de chez qqn.    - abire exsulatum (abire in exsilium), Liv.: partir pour l'exil. [st1]2 [-] poét. pénétrer dans, s'enfoncer dans.    - in corpus abire, Lucr. 4, 1111: s'enfoncer dans le corps    - cf. Virg. En. 9, 695; Stat. Th. 8, 495 ; 11, 631. [st1]3 [-] s'en aller, disparaître.    - abiit ille annus, Cic. Sest. 71: cette année-là s'écoula. --- cf. Cael. 74 ; Mur. 7 ; etc.    - illa mea... abierunt, Cic. Fam. 9, 20, l: mes propos d'autrefois... s'en sont allés.    - sensus abiit, Cic. Tusc. 1, 109: le sentiment a disparu. --- cf. Fam. 14, 1, 3 ; Att. 41, 10, 2 ; Liv. 2, 4, 2. [st1]4 [-] sortir (d'une fonction, de la vie), partir d'une idée.    - abire honore, Suet.: quitter une charge.    - magistratu abire: quitter une magistrature, sortir de charge.    - abire e vita: mourir.    - qui abierunt hinc, Plaut.: ceux qui ont quitté la terre.    - illuc, unde abii, redeo, Hor.: je reviens au point d'où je suis parti. [st1]5 [-] s'écarter de, abandonner.    - abire incepto, Tac.: s'écarter de son sujet.    - abeo a sensibus, Cic.: j'en finis avec les sens (je quitte ce sujet).    - abire impune: s'en aller impuni, rester impuni.    - abire ab jure: s’éloigner du droit, violer le droit.    - ne longius abeam, Cic. Fin. 2, 96: pour ne pas faire une trop longue digression. --- cf. Rep. 3, 38 ; Caec. 95, etc.    - quid ad istas ineptias abis? Amer. 47: pourquoi t'écartes-tu de ton sujet pour dire de pareilles sornettes? [st1]6 [-] passer d'un état à un autre.    - ad deos abiit Hercules, Cic.: Hercule est passé au rang des dieux.    - abire pro ludibrio in ora virûm (= virorum), Liv.: devenir la risée du monde.    - abire in somnum, Lucr.: s'endormir. [st1]7 [-] s'écouler, s'éloigner, passer.    - tota abit hora, Hor.: une heure entière s'écoule.    - nausea jamne abiit? Cic.: le dégoût est-il passé?    - pallor abiit, Ov.: la pâleur a disparu. [st1]8 [-] se changer en, passer à, aboutir à, se passer.    - abire in aliquam rem: se transformer en qqch.    - in villos abeunt vestes, Ov.: ses vêtements se changent en poils.    - oppidum abiit in villam, Plin.: la ville n'est plus qu'une villa.    - abibunt in vanum monentium verba, Sen.: les conseils s'en iront en fumée.    - mirabar hoc si sic abiret, Ter.: je m'étonnais que la chose prît cette tournure.    - non, non hoc sic abibit, Cat.: non, la chose ne se passera pas ainsi. [st1]9 [-] se propager, s'étendre.    - longius nefas abiit, Ov.: le mal se répandit au loin. [st1]10 [-] échapper à (dans une vente).    - ne res abiret ab eo, Cic.: de peur que la chose ne lui échappât (par une surenchère). [st1]11 [-] baisser, diminuer.    - ut reditus agrorum sic etiam pretium retro abiit, Plin. Ep. 3, 19: le rendement des terres a diminué tout comme leur prix.
    * * *
    ăbĕo, īre, īvī (ĭī), ĭtum, intr.    - impér. abei Cil. 1, 1007, 8 --- abin = abisne, Plaut., Ter. --- le parf abivi ne se trouve nulle part; les formes sync. abi, abit se trouvent en poésie; l'inf. abisse est presque de règle. [st1]1 [-] s'en aller.    - abire ex eorum agris, Cic. Verr. 3, 79: s'en aller de leurs terres.    - abire ex conspectu, Caes. G. 6, 43, 5: s'éloigner de la vue.    - abire ab his locis, Plaut. Men. 553: s'éloigner de ces lieux.    - abire ab urbe, Liv. 36, 3, 3: s'éloigner de la ville.    - abire ab aliquo, Plaut. Cap. 487: s'éloigner de qqn, quitter qqn.    - cf. Plaut. Mil. 1084 ;Ter. Eun. 791 ; Cic. Verr. 2, 54 ; Flac. 50 ; Liv. 28, 24, 8.    - abire ab oculis, Plaut. Trin. 989: s'éloigner des regards.    - cf. Plaut. Cas. 302 ; Truc. 477 ; Sen. Ep. 36, 10.    - quia te illinc abisse constabat, Cic.: parce que je savais que tu n'étais pas là.    - abibitur: on s'en ira.    - abire cubitum: aller se coucher.    - abi in malam crucem (abi in malam rem): va-t-en au diable, va te faire pendre.    - cf. Plaut., Ter.; Cic. Phil. 13, 48.    - (Catilina) abiit, excessit, evasit, erupit, Cic. Cat. 2: le voilà (Catilina) parti, il est loin, il s'est échappé, il a brisé (ses chaînes).    - abire ab aliquo, Ter.: sortir de chez qqn.    - abire exsulatum (abire in exsilium), Liv.: partir pour l'exil. [st1]2 [-] poét. pénétrer dans, s'enfoncer dans.    - in corpus abire, Lucr. 4, 1111: s'enfoncer dans le corps    - cf. Virg. En. 9, 695; Stat. Th. 8, 495 ; 11, 631. [st1]3 [-] s'en aller, disparaître.    - abiit ille annus, Cic. Sest. 71: cette année-là s'écoula. --- cf. Cael. 74 ; Mur. 7 ; etc.    - illa mea... abierunt, Cic. Fam. 9, 20, l: mes propos d'autrefois... s'en sont allés.    - sensus abiit, Cic. Tusc. 1, 109: le sentiment a disparu. --- cf. Fam. 14, 1, 3 ; Att. 41, 10, 2 ; Liv. 2, 4, 2. [st1]4 [-] sortir (d'une fonction, de la vie), partir d'une idée.    - abire honore, Suet.: quitter une charge.    - magistratu abire: quitter une magistrature, sortir de charge.    - abire e vita: mourir.    - qui abierunt hinc, Plaut.: ceux qui ont quitté la terre.    - illuc, unde abii, redeo, Hor.: je reviens au point d'où je suis parti. [st1]5 [-] s'écarter de, abandonner.    - abire incepto, Tac.: s'écarter de son sujet.    - abeo a sensibus, Cic.: j'en finis avec les sens (je quitte ce sujet).    - abire impune: s'en aller impuni, rester impuni.    - abire ab jure: s’éloigner du droit, violer le droit.    - ne longius abeam, Cic. Fin. 2, 96: pour ne pas faire une trop longue digression. --- cf. Rep. 3, 38 ; Caec. 95, etc.    - quid ad istas ineptias abis? Amer. 47: pourquoi t'écartes-tu de ton sujet pour dire de pareilles sornettes? [st1]6 [-] passer d'un état à un autre.    - ad deos abiit Hercules, Cic.: Hercule est passé au rang des dieux.    - abire pro ludibrio in ora virûm (= virorum), Liv.: devenir la risée du monde.    - abire in somnum, Lucr.: s'endormir. [st1]7 [-] s'écouler, s'éloigner, passer.    - tota abit hora, Hor.: une heure entière s'écoule.    - nausea jamne abiit? Cic.: le dégoût est-il passé?    - pallor abiit, Ov.: la pâleur a disparu. [st1]8 [-] se changer en, passer à, aboutir à, se passer.    - abire in aliquam rem: se transformer en qqch.    - in villos abeunt vestes, Ov.: ses vêtements se changent en poils.    - oppidum abiit in villam, Plin.: la ville n'est plus qu'une villa.    - abibunt in vanum monentium verba, Sen.: les conseils s'en iront en fumée.    - mirabar hoc si sic abiret, Ter.: je m'étonnais que la chose prît cette tournure.    - non, non hoc sic abibit, Cat.: non, la chose ne se passera pas ainsi. [st1]9 [-] se propager, s'étendre.    - longius nefas abiit, Ov.: le mal se répandit au loin. [st1]10 [-] échapper à (dans une vente).    - ne res abiret ab eo, Cic.: de peur que la chose ne lui échappât (par une surenchère). [st1]11 [-] baisser, diminuer.    - ut reditus agrorum sic etiam pretium retro abiit, Plin. Ep. 3, 19: le rendement des terres a diminué tout comme leur prix.
    * * *
        Abeo, abis, abiui, pe. prod. et per syncopam, abii, abitum, pen. corr. abire, Discedere. S'en aller, S'en partir.
    \
        Praetor de sella surrexit, atque abiit. Cic. Le juge s'est levé de son siege, et s'en est allé.
    \
        Abire hinc, illinc, istinc, inde. Terent. Non tu hinc abis? T'en vas tu point d'ici?
    \
        Quum inde abeo. Terent. Quand je m'en vay de là.
    \
        Sine me hinc abire. Plaut. Laisse moy sortir ou aller d'ici.
    \
        Abire ab aliquo. Plaut. Se departir d'aucun, et le laisser là.
    \
        Abeo ab illis, Plaut. Je m'en vay arriere d'euls.
    \
        Abire ab, vel ex oculis, e conspectu, etc. Plaut. Liu. S'oster de devant les yeuls d'aucun.
    \
        Vide ne res abeat a nobis. Cic. Garde que la chose ne nous eschappe. B.
    \
        Abire ab aliquo, pro Exire ab eius aedibus. Terent. Sortir de chez aucun.
    \
        Iube hanc abire ad te. Plaut. Commande que ceste ci aille chez toy, ou en ta maison.
    \
        Abiit ad deos. Cic. Il est allé en paradis, ou au ciel, Il est sanctifié.
    \
        In angulum aliquo abire. Terent. En quelque coing.
    \
        In exilium abierunt. Liu. Se sont euls mesmes bannis, Sont allez voluntairement en exil. \ Abeo intro. Terent. J'entre dedens.
    \
        Ne abeas longius. Terent. Ne t'esloigne point.
    \
        Illo abeunte peregre. Plin. S'en allant en pais loingtain. On dict communement, S'en allant dehors.
    \
        Abi illis obuiam. Terent. va au devant d'elles.
    \
        Quasi vero mihi difficile sit quanuis multos nominatim proferre, (ne longius abeam) vel tribuleis, vel vicinos meos, etc. Cic. Sans aller plus loing.
    \
        Longe res abibit. Vlpian. La chose sera de longue expedition. B.
    \
        Non longe abieris. Cic. Il ne te fault point aller loing pour trouver exemple.
    \
        Ne in infinitum abeamus. Plin. Pour mettre fin à nostre propos.
    \
        Exulatum abiit salus. Plaut. Je suis perdu.
    \
        Abi deambulatum. Terent. Va te pourmener.
    \
        Exulatum abierunt. Liu. Sont allez en exil.
    \
        Abire pessum. Plaut. S'enfoncer, Aller en bas.
    \
        Iam fides abiit. Liu. Il n'est point à croire, Il n'est point vray semblable.
    \
        Animus abiit in varios cursus. Ouid. A faict de grands discours.
    \
        Ferrum in corpus. Stat. Est entré.
    \
        Hasta viri trans pectus abiit. Sta. A traversé la poitrine, A persé tout oultre.
    \
        Quorum vetustate memoria abiit. Liu. Desquels il n'est plus de memoire à cause du long temps.
    \
        Modus abiit. Ouid. Il n'y a plus de moyen, Il n'y a plus d'ordre. On dit communement, Il n'y a plus de rythme ne de raison.
    \
        Nausea iam plane abiit. Cic. Est cessee.
    \
        In commissura abibunt pedes tres. Cato. Trois pieds si en iront, Il s'en fauldra trois pieds, Trois pieds se perdront.
    \
        De loco nunc quidem abiit pestilentia. Cic. S'en est allee, Est cessee.
    \
        Vt reditus agrorum, sic etiam pretium retro abiit. Plin. Iunior. On n'en baille plus tant qu'on avoit accoustumé, Le pris est ravallé.
    \
        Sol abiit. Plaut. S'en va, Se baisse.
    \
        Spes victis telluris abit. Lucan. Se perd.
    \
        Illa mea, quae solebas antea laudare, o hominem facilem, o hospitem non grauem, abierunt. Cic. Sont passez, Ne sont plus, S'en est faict.
    \
        Abiit illud tempus. Cic. Est passé.
    \
        Dum haec dicit, abiit hora. Terent. L'heure s'est passee, Il a esté une heure à dire cela.
    \
        Haec dum dubitas, menses abierunt decem. Terent. Se sont passez, ou escoulez.
    \
        Praeceps Fabius in vulnus abiit. Liu. Il cheut sur le costé où il estoit navré.
    \
        Abi tu sane superior. Plaut. Assiez toy plus hault.
    \
        Quo diuersus abis? Virg. Où tournes tu? Où vas tu?
    \
        Abeo a sensibus. Cic. Je me deporte de plus parler des sens.
    \
        Abitum est a priore emptione. Paulus iuris. On ne teint point le marché faict, Le premier marché fut rompu, Ils se departirent du premier achet.
    \
        Abire ab iure. Cic. Contrevenir au droict.
    \
        E medio abiit. Terent. Il ne se trouve plus, Il n'est plus entre les gens, Il est mort. \ Sic abiit e vita. Cic. Il mourut.
    \
        Abire ad vulgi opinionem. Cic. Suyvre l'opinion du vulgaire.
    \
        Abire magistratu, Consulatu, etc. pro Deponere magistratum, Consulatum, etc. Cic. Liu. Se devestir et demettre de son office, Laisser son office, Finer le temps de son office, et prendre congé. \ Abire incoepto. Liu. Delaisser son entreprinse.
    \
        Totum stagnum in salem abit. Plin. Se mue et convertist en sel, Devient sel.
    \
        Praesens quod fuerat malum, in diem abiit. Terent. Ta punition n'est seulement que differee, Tu n'en pers que l'attente.
    \
        Abire in ora hominum. Liu. Faire parler les gens de soy, se faire mocquer du monde.
    \
        In quos enim sumptus abeunt fructus praediorum? Ci. En quels frais et quelle despense s'en va le revenu de mes fermes?
    \
        Abire sub iugum. Liu. Passer soubs la fourche.
    \
        Abeunt sursum radices. Cato. Vont contremont.
    \
        Mirabar, hoc si sic abiret. Terent. Si ceste chose se passeroit ainsi, S'il en iroit ainsi.
    \
        Quid ad istas ineptias abis? Cic. Qu'as tu à faire de parler de ces folies? Pourquoy vas tu cercher ces folies?
    \
        Abi prae, Sosia. Terent. Va devant.
    \
        Tu abi tacitus viam tuam. Plaut. Va t'en ton chemin sans dire mot.
    \
        Abire fuga. Virg. S'enfuir.
    \
        Abi, virum te iudico. Terent. Va, je t'estime gentil compaignon.
    \
        Abi, nescis inescare homines. Terent. Va, tu n'es qu'ung lourdault, Tu ne scais, etc.
    \
        Abi, abi iam AEschine. Terent. Va t'en, va t'en meshuy, tu, etc.
    \
        Abite. Terent. Sus devant, Hors d'ici, Partez d'ici, Sortez d'ici.
    \
        Abibitur, pen. cor. Impersonale. Plaut. On s'en ira.

    Dictionarium latinogallicum > abeo

  • 8 abeo

    ab-eo, iī, itum, īre (griech. ἄπειμι), I) von irgendwo, von irgend etwas ab-, weggehen od. bl. gehen, abreisen (Ggstz. manere, redire, adire, accedere, venire, advenire), A) eig.: 1) im allg.: abeam an maneam, Plaut.: abi prae strenue, sequar, Plaut.: abiturum eum non esse, si accessisset, werde nicht (wieder lebendig) weggehen, Cic.: abi, nuntia, geh und melde, Curt.: abiit, excessit, evasit, erupit, Cic.: fugā, Verg.: cum alqo equis (zu Pf.), Liv.: hinc, Liv. u. (Ggstz. huc adire) Plaut.: illinc, inde, Cic.: unde abii? Verg.: ut, unde abissent, eodem statim redirent, Cic.: ab his locis, ab illo, Plaut.: ab urbe, Liv.: ab oculis, Plaut. u. Sen.: ex consilio, ex regno, Liv.: ex agris atque urbibus, Cic.: qui profugus ex Africa abierat, Sall.: repente ex oculis, v. Schlangen, Liv.: e od. ex conspectu, aus dem Gesichte gehen, Plaut. u. Sall., aus dem G. entschwinden, Caes.: de Sicilia, de provincia, Cic.: m. bl. Abl. (s. Nipp. zu Tac. ann. 2, 69), hac urbe, domo, Plaut.: comitio, Liv.: Siciliā, Iustin.: montibus, Verg.: huc, Ter.: quorsum tu abis? Val. Max.: abi quo lubet, Plaut.: hinc in Ephesum, Plaut.: hinc ad legionem domo, Plaut.: foras, hinausgehen, Ter.: procul, Liv.: peregre, Plin.: hinc peregre, Titin.: domum, Ter.: hinc domum, Liv.: suas domos (v. zwei Heeren), Liv.: ab Epidauro Romam, Augustin.: in Angulum aliquo, Ter.: rus aliquo, Plaut.: cum patre Tarentum ad mercatum, Plaut.: illā per angiportum ad erum nostrum clanculum, Plaut.: ad Pompeium, Vell: in aliquas terras, Cic.: in Tuscos in exsilium, Liv.: trans Apenninum, Liv.: trans mare, Amm.: sub iugum, Liv.: sublimis abiit, Liv.: abiit iratus, Cic.: at ego abeo omissa, gehe meiner Wege, Plaut.: abi tacitus tuam viam, Plaut.: ambulatum, Plaut., deambulatum, Ter.: in Volscos exsulatum, in die Verbannung, Liv.: salutatum dominum, Fronto: quietum abeunt, Dict. 4, 16: si abis periturus, in den Tod gehst, Verg.: pars in Hernicos, pars in Latinos praedatura abiit, Liv.: m. Infinit., abi quaerere, geh suchen, geh u. suche, Plaut.: illa in arcem hinc abiit aedem visere, Plaut. – Dah. abi (wie das franz. va), geh (s. Brix zu Plaut. trin. 830. Lorenz zu Plaut. most. 1065 sq.), teils lobend = gut, nun wohl, schon recht, abi, laudo, Plaut.: abi, virum te iudico, Ter.: non es avarus, abi, Hor. – teils scheltend, »geh = fort, pack dich«, Plaut. u. Ter.: u. so abin? willst du gehen? gehst du? = fort, pack dich, Plaut.: abin an non? Plaut.: etiam tu hinc abis? willst du gleich fort? Ter.: abin istinc? Plaut.: abin hinc ab oculis? Plaut.: abi in malam rem od. abin in malam crucem, scher dich zum Henker, Plaut.; vgl. quin tu abis in malam pestem malumque cruciatum, Cic.: abi hinc cum tribunatibus ac rogationibus tuis, Liv. – v. Lebl., α) im allg.: abeuntia vela, Ov.: derepente celox abiit, Com. inc. fr.: cum somno et flammam abisse, Liv.: spiritus abiit in auras, Ov.: in aëra sucus omnis abit, verfliegt, Ov.: in vanum abibunt verba monentium, werden in den Wind gesprochen sein, Sen.: vis illa mali Herculeos abiit late diffusa per artus, Ov.: speca prosita, quo aqua de via abiret, Cato fr. – β) v. der Sonne usw., scheiden, sol abit, Plaut.; vgl. abeunte curru (Sonnenwagen), Hor.: hic ubi nox et dies modice redit et abit, Varr. – γ) von Felsen, Bergen, in die Höhe steigen, ragen, scopulus, qui montibus altis summus abiit, Val. Flacc.: abeunt in nubila montes, Sil. – δ) in die Tiefe dringen, cornus sub altum pectus abit, Verg. Aen. 9, 700. – 2) insbes.: a) irgendwie abziehen, davonkommen, wegkommen, ausgehen, zuw. auch im allg. bleiben, sein, werden, ita certe inde abiere Romani ut victores, Etrusci pro victis (so gut wie besiegt), Liv.: Romani semper victores ex quamvis temere coepto certamine abire, Liv.: bellis hoc victor abibat omnibus, Verg.: alcis acies victrix abit, Val. Max.: nocte pro victis Antium abierunt, Liv.: omnia malle quam victi abire, Sall.: pauci integri, magna pars vulneribus confecti abeunt, Sall.: semper incolumis abiit, Cato fr.: neutra acies laeta ex eo certamine abiit, Liv.: ne hostes inultos abire sinat, Sall.: tu missus (vom Richter entlassen, freigesprochen) abibis, Hor.: nemo non donatus (unbeschenkt) abibit, Verg.: u. so nullus ab his unquam immunis abit, Arnob.: haud repulsus abibis, Sall.: alio pacto honeste (mit Ehren) quovis modo abeam nescio, Ter.: ne impune abeat, Varr.: impune abeuntem hostem permitteret sequi, Curt.: absol., abiturum eum non esse (unbestraft davonkommen), si accessisset, Cic. Caesin. 20; u. so ibid. 45 u. 46. – b) als publiz. t.t. = von einem Amte abgehen, abtreten, consulatu, Cic.: magistratu, Cic.: flaminio, Liv.: sacerdotio, Gell.: honore, Liv. u. Suet.: tutelā, ICt. – c) v. der Frau, abire ab alqo, vom Manne gehen, sich trennen, scheiden, Plaut.: a te ut abeat per gratiam (in Güte), Plaut. – d) v. Sterbenden, hingehen, hinübergehen, verscheiden, hinc in communem locum, Plaut. Cas. prol. 59: abiturus illuc, quo priores abiere, Phaedr. 4, 20, 16: ad deos, Cic. Tusc. 1, 32. Lact. 1, 11, 47: ad plures, wie scherzh. »zur großen Armee abgehen«, Petr. 42: e medio, Ter. Phorm. 1019: e vita, Cic. Tusc. 1, 74. Amm. 25, 3, 15: vitā, Vell. 2, 35, 5: u. so absol., insperato abiit, Lucil. sat. 30, 38. – e) als t.t. bei Versteigerungen = jmdm. entgehen, ihm nicht (zuteil) werden (s. Hofmann Ausgew. Br. Cic. 1, 15, 4), si res abiret a mancipe, Cic.: ne res ab Apronio abiret, Cic.

    B) übtr.: 1) im allg.: non longe abieris, du brauchst nicht weit (nach Beispielen) zu suchen, Cic.: quid ad istas ineptias abis? Cic.: longius inde nefas abiit, griff weiter um sich, Ov.: vide, quo iudicium meum abeat, wohin zielt, Sen.: ne nunc incepto longius abierim, Tac.: quorsum abeant? auf welche Seite sollen sie sich stellen? Hor. – 2) insbes., von einem Thema, einem Beginnen, einem Verhältnis abgehen, abschweifen, abweichen, es aufgeben, verlassen, illuc, unde abii, redeo, Hor.: nec nunc incepto longius abierim, Tac.: abeo a sensibus, Cic.: quid ad istas ineptias abis? wozu solch ungehörige Dinge? Cic. – ab ignavia, Naev. com. fr.: ab emptione, zurücktreten, ICt.: a iure, vom R. abgehen, es verletzen, Cic.: etiam tu hinc abis? auch du verlässest meine Sache? Cic.

    II) mit dem Nbbegr. des Vergehens, Verschwindens u. dgl., nur übtr., 1) vom Vergehen der Zeit u. der Zustände mit der Zeit: a) von der Zeit = verfließen, vergehen, verstreichen, im Perf. = vorbeisein, dum haec dicit, abiit hora, Ter.: abiit illud tempus, Cic.: abiit ille annus, Cic.: annus abit, dum (bis) etc., Ov.: hic dies hoc modo abiit, Cic. – b) von Krankheiten = verschwinden, aufhören (Ggstz. remanere), nunc quidem iam abiit pestilentia, Cic.: nausea abiit, Cic. – c) von andern Zuständen usw. = sich verlieren, sich heben, verschwinden, schwinden, sensus abit, Cic.: voluptas cito abibit, Cato fr.: malum in diem abiit, Ter.: timor, fides abiit, Liv.: ubi vanus terror abiit, Liv.: e medio abiit scrupulus, Ter. – dah. illa mea, quae solebas ante laudare: o hominem facilem! o hospitem non gravem! abierunt, damit ist es aus, Cic. – 2) vom Erfolg einer Handlung (= ohne Folgen) abgehen, ablaufen, hingehen, mirabar hoc si sic abiret, Ter.: non posse istaec sic abire, ohne Folgen bleiben, Cic.: non sic abibunt odia, Sen. poët.: sic abierit, das mag so abgehen, Sen. – 3) als t.t. der Geschäftsspr. = der Menge, dem Werte nach zurückgehen, fallen, ut reditus agrorum, sic etiam pretium retro abiit, Plin. ep. 3, 19, 7.

    III) mit dem Nbbegr. des Übergehens von einem zum andern, übergehen auf jmd. od. in etw., a) auf jmd.: ad sanos abeat tutela propinquos, Hor. – b) in etw.: in radices vires oleae abibunt, Cato: ab. in semen, Plin.: ne in ora hominum pro ludibrio abiret, in aller Munde zum Gespött werde, Liv.: vigor ingenii velocis in alas et pedes abiit, Ov.: in avi mores atque instituta, sich nach und nach bequemen, Liv.: in proelii concursu abit res a consilio ad vires vimque pugnantium, Nep.: adeo ad omnem patientiam saeculi mos abiit, ut etc., Sen. rhet. u. res in iocos abiit, Sen. rhet. – 2) insbes.: a) ganz aufgehen, daraufgehen für usw., in quos sumptus abeunt fructus praediorum? Cic. ad Att. 11, 2, 2. – b) in etwas übergehen, aufgehen, = sich verwandeln, verwandelt werden, zu etwas werden, sic deus in flammas abiit, Ov.: terra abit in nimbos imbremque, Lucil.: oppidum in villam, stagnum in salem abiit, Plin.: in villos abeunt vestes, Ov.: u. als gramm. t.t. E in U abiit, Varr. LL. 5, 91. – / Auch impers.: abire me vis; abibitur, man wird (st. ich werde) gehen, Plaut.: abitum, quam aditum malis, man möchte lieber weg-, als hingegangen sein, Plaut.: tenuit, ne irrito incepto abiretur, Liv. – / Imperat. abei, Corp. inscr. Lat. 1, 1007 v. 8 (= Anthol. Lat. 1276, 8 ed. Meyer): bei den Komik. oft abin (= abisne), s. Holtze Synt. 2, 266: Genet. Gerund. abiendi, Plaut. fr. bei Prisc. 11, 24 extr.: Perf. abivi ist nicht nachzuweisen, denn M. Caes. in Fronto ep. ad M. Caesarem 3, 5. p. 68, 6 liest Naber abii, u. Augustin. de civ. dei 3, 12. p. 109, 24 D2 steht jetzt ambivit: Perf. abi, Stat. Ach. 2, 437: abit, Plaut. mil. 1331; rud. 325. Ter. adelph. 782 u. oft bei nachaug. Dichtern (s. Neue-Wagener, Formenl.3 3, 446). – Infinit. Perf. abisse fast regelm. für abiisse (bei Dichtern des Metrums wegen abiisse, s. Serv. Verg. Aen. 2, 25).

    lateinisch-deutsches > abeo

  • 9 abeo

    ab-eo, iī, itum, īre (griech. ἄπειμι), I) von irgendwo, von irgend etwas ab-, weggehen od. bl. gehen, abreisen (Ggstz. manere, redire, adire, accedere, venire, advenire), A) eig.: 1) im allg.: abeam an maneam, Plaut.: abi prae strenue, sequar, Plaut.: abiturum eum non esse, si accessisset, werde nicht (wieder lebendig) weggehen, Cic.: abi, nuntia, geh und melde, Curt.: abiit, excessit, evasit, erupit, Cic.: fugā, Verg.: cum alqo equis (zu Pf.), Liv.: hinc, Liv. u. (Ggstz. huc adire) Plaut.: illinc, inde, Cic.: unde abii? Verg.: ut, unde abissent, eodem statim redirent, Cic.: ab his locis, ab illo, Plaut.: ab urbe, Liv.: ab oculis, Plaut. u. Sen.: ex consilio, ex regno, Liv.: ex agris atque urbibus, Cic.: qui profugus ex Africa abierat, Sall.: repente ex oculis, v. Schlangen, Liv.: e od. ex conspectu, aus dem Gesichte gehen, Plaut. u. Sall., aus dem G. entschwinden, Caes.: de Sicilia, de provincia, Cic.: m. bl. Abl. (s. Nipp. zu Tac. ann. 2, 69), hac urbe, domo, Plaut.: comitio, Liv.: Siciliā, Iustin.: montibus, Verg.: huc, Ter.: quorsum tu abis? Val. Max.: abi quo lubet, Plaut.: hinc in Ephesum, Plaut.: hinc ad legionem domo, Plaut.: foras, hinausgehen, Ter.: procul, Liv.: peregre, Plin.: hinc peregre, Titin.: domum, Ter.: hinc domum, Liv.: suas domos (v. zwei Heeren), Liv.: ab Epidauro Romam, Augustin.: in Angulum aliquo, Ter.: rus aliquo, Plaut.: cum patre Tarentum
    ————
    ad mercatum, Plaut.: illā per angiportum ad erum nostrum clanculum, Plaut.: ad Pompeium, Vell: in aliquas terras, Cic.: in Tuscos in exsilium, Liv.: trans Apenninum, Liv.: trans mare, Amm.: sub iugum, Liv.: sublimis abiit, Liv.: abiit iratus, Cic.: at ego abeo omissa, gehe meiner Wege, Plaut.: abi tacitus tuam viam, Plaut.: ambulatum, Plaut., deambulatum, Ter.: in Volscos exsulatum, in die Verbannung, Liv.: salutatum dominum, Fronto: quietum abeunt, Dict. 4, 16: si abis periturus, in den Tod gehst, Verg.: pars in Hernicos, pars in Latinos praedatura abiit, Liv.: m. Infinit., abi quaerere, geh suchen, geh u. suche, Plaut.: illa in arcem hinc abiit aedem visere, Plaut. – Dah. abi (wie das franz. va), geh (s. Brix zu Plaut. trin. 830. Lorenz zu Plaut. most. 1065 sq.), teils lobend = gut, nun wohl, schon recht, abi, laudo, Plaut.: abi, virum te iudico, Ter.: non es avarus, abi, Hor. – teils scheltend, »geh = fort, pack dich«, Plaut. u. Ter.: u. so abin? willst du gehen? gehst du? = fort, pack dich, Plaut.: abin an non? Plaut.: etiam tu hinc abis? willst du gleich fort? Ter.: abin istinc? Plaut.: abin hinc ab oculis? Plaut.: abi in malam rem od. abin in malam crucem, scher dich zum Henker, Plaut.; vgl. quin tu abis in malam pestem malumque cruciatum, Cic.: abi hinc cum tribunatibus ac rogationibus tuis, Liv. – v. Lebl., α) im allg.: abeuntia vela, Ov.: derepente celox abiit, Com.
    ————
    inc. fr.: cum somno et flammam abisse, Liv.: spiritus abiit in auras, Ov.: in aëra sucus omnis abit, verfliegt, Ov.: in vanum abibunt verba monentium, werden in den Wind gesprochen sein, Sen.: vis illa mali Herculeos abiit late diffusa per artus, Ov.: speca prosita, quo aqua de via abiret, Cato fr. – β) v. der Sonne usw., scheiden, sol abit, Plaut.; vgl. abeunte curru (Sonnenwagen), Hor.: hic ubi nox et dies modice redit et abit, Varr. – γ) von Felsen, Bergen, in die Höhe steigen, ragen, scopulus, qui montibus altis summus abiit, Val. Flacc.: abeunt in nubila montes, Sil. – δ) in die Tiefe dringen, cornus sub altum pectus abit, Verg. Aen. 9, 700. – 2) insbes.: a) irgendwie abziehen, davonkommen, wegkommen, ausgehen, zuw. auch im allg. bleiben, sein, werden, ita certe inde abiere Romani ut victores, Etrusci pro victis (so gut wie besiegt), Liv.: Romani semper victores ex quamvis temere coepto certamine abire, Liv.: bellis hoc victor abibat omnibus, Verg.: alcis acies victrix abit, Val. Max.: nocte pro victis Antium abierunt, Liv.: omnia malle quam victi abire, Sall.: pauci integri, magna pars vulneribus confecti abeunt, Sall.: semper incolumis abiit, Cato fr.: neutra acies laeta ex eo certamine abiit, Liv.: ne hostes inultos abire sinat, Sall.: tu missus (vom Richter entlassen, freigesprochen) abibis, Hor.: nemo non donatus (unbeschenkt) abibit, Verg.: u. so nullus ab his unquam immunis
    ————
    abit, Arnob.: haud repulsus abibis, Sall.: alio pacto honeste (mit Ehren) quovis modo abeam nescio, Ter.: ne impune abeat, Varr.: impune abeuntem hostem permitteret sequi, Curt.: absol., abiturum eum non esse (unbestraft davonkommen), si accessisset, Cic. Caesin. 20; u. so ibid. 45 u. 46. – b) als publiz. t.t. = von einem Amte abgehen, abtreten, consulatu, Cic.: magistratu, Cic.: flaminio, Liv.: sacerdotio, Gell.: honore, Liv. u. Suet.: tutelā, ICt. – c) v. der Frau, abire ab alqo, vom Manne gehen, sich trennen, scheiden, Plaut.: a te ut abeat per gratiam (in Güte), Plaut. – d) v. Sterbenden, hingehen, hinübergehen, verscheiden, hinc in communem locum, Plaut. Cas. prol. 59: abiturus illuc, quo priores abiere, Phaedr. 4, 20, 16: ad deos, Cic. Tusc. 1, 32. Lact. 1, 11, 47: ad plures, wie scherzh. »zur großen Armee abgehen«, Petr. 42: e medio, Ter. Phorm. 1019: e vita, Cic. Tusc. 1, 74. Amm. 25, 3, 15: vitā, Vell. 2, 35, 5: u. so absol., insperato abiit, Lucil. sat. 30, 38. – e) als t.t. bei Versteigerungen = jmdm. entgehen, ihm nicht (zuteil) werden (s. Hofmann Ausgew. Br. Cic. 1, 15, 4), si res abiret a mancipe, Cic.: ne res ab Apronio abiret, Cic.
    B) übtr.: 1) im allg.: non longe abieris, du brauchst nicht weit (nach Beispielen) zu suchen, Cic.: quid ad istas ineptias abis? Cic.: longius inde nefas abiit, griff weiter um sich, Ov.: vide, quo iudi-
    ————
    cium meum abeat, wohin zielt, Sen.: ne nunc incepto longius abierim, Tac.: quorsum abeant? auf welche Seite sollen sie sich stellen? Hor. – 2) insbes., von einem Thema, einem Beginnen, einem Verhältnis abgehen, abschweifen, abweichen, es aufgeben, verlassen, illuc, unde abii, redeo, Hor.: nec nunc incepto longius abierim, Tac.: abeo a sensibus, Cic.: quid ad istas ineptias abis? wozu solch ungehörige Dinge? Cic. – ab ignavia, Naev. com. fr.: ab emptione, zurücktreten, ICt.: a iure, vom R. abgehen, es verletzen, Cic.: etiam tu hinc abis? auch du verlässest meine Sache? Cic.
    II) mit dem Nbbegr. des Vergehens, Verschwindens u. dgl., nur übtr., 1) vom Vergehen der Zeit u. der Zustände mit der Zeit: a) von der Zeit = verfließen, vergehen, verstreichen, im Perf. = vorbeisein, dum haec dicit, abiit hora, Ter.: abiit illud tempus, Cic.: abiit ille annus, Cic.: annus abit, dum (bis) etc., Ov.: hic dies hoc modo abiit, Cic. – b) von Krankheiten = verschwinden, aufhören (Ggstz. remanere), nunc quidem iam abiit pestilentia, Cic.: nausea abiit, Cic. – c) von andern Zuständen usw. = sich verlieren, sich heben, verschwinden, schwinden, sensus abit, Cic.: voluptas cito abibit, Cato fr.: malum in diem abiit, Ter.: timor, fides abiit, Liv.: ubi vanus terror abiit, Liv.: e medio abiit scrupulus, Ter. – dah. illa mea, quae solebas ante laudare: o hominem faci-
    ————
    lem! o hospitem non gravem! abierunt, damit ist es aus, Cic. – 2) vom Erfolg einer Handlung (= ohne Folgen) abgehen, ablaufen, hingehen, mirabar hoc si sic abiret, Ter.: non posse istaec sic abire, ohne Folgen bleiben, Cic.: non sic abibunt odia, Sen. poët.: sic abierit, das mag so abgehen, Sen. – 3) als t.t. der Geschäftsspr. = der Menge, dem Werte nach zurückgehen, fallen, ut reditus agrorum, sic etiam pretium retro abiit, Plin. ep. 3, 19, 7.
    III) mit dem Nbbegr. des Übergehens von einem zum andern, übergehen auf jmd. od. in etw., a) auf jmd.: ad sanos abeat tutela propinquos, Hor. – b) in etw.: in radices vires oleae abibunt, Cato: ab. in semen, Plin.: ne in ora hominum pro ludibrio abiret, in aller Munde zum Gespött werde, Liv.: vigor ingenii velocis in alas et pedes abiit, Ov.: in avi mores atque instituta, sich nach und nach bequemen, Liv.: in proelii concursu abit res a consilio ad vires vimque pugnantium, Nep.: adeo ad omnem patientiam saeculi mos abiit, ut etc., Sen. rhet. u. res in iocos abiit, Sen. rhet. – 2) insbes.: a) ganz aufgehen, daraufgehen für usw., in quos sumptus abeunt fructus praediorum? Cic. ad Att. 11, 2, 2. – b) in etwas übergehen, aufgehen, = sich verwandeln, verwandelt werden, zu etwas werden, sic deus in flammas abiit, Ov.: terra abit in nimbos imbremque, Lucil.: oppidum in villam, stagnum in salem abiit, Plin.: in villos abeunt vestes,
    ————
    Ov.: u. als gramm. t.t. E in U abiit, Varr. LL. 5, 91. – Auch impers.: abire me vis; abibitur, man wird (st. ich werde) gehen, Plaut.: abitum, quam aditum malis, man möchte lieber weg-, als hingegangen sein, Plaut.: tenuit, ne irrito incepto abiretur, Liv. – Imperat. abei, Corp. inscr. Lat. 1, 1007 v. 8 (= Anthol. Lat. 1276, 8 ed. Meyer): bei den Komik. oft abin (= abisne), s. Holtze Synt. 2, 266: Genet. Gerund. abiendi, Plaut. fr. bei Prisc. 11, 24 extr.: Perf. abivi ist nicht nachzuweisen, denn M. Caes. in Fronto ep. ad M. Caesarem 3, 5. p. 68, 6 liest Naber abii, u. Augustin. de civ. dei 3, 12. p. 109, 24 D2 steht jetzt ambivit: Perf. abi, Stat. Ach. 2, 437: abit, Plaut. mil. 1331; rud. 325. Ter. adelph. 782 u. oft bei nachaug. Dichtern (s. Neue-Wagener, Formenl.3 3, 446). – Infinit. Perf. abisse fast regelm. für abiisse (bei Dichtern des Metrums wegen abiisse, s. Serv. Verg. Aen. 2, 25).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > abeo

  • 10 verlieren

    verlieren, amittere (eine Sache verlieren, so daß sie nicht mehr in unserm Besitz ist, daß man sie vermißt; insbes. eine Person durch den Tod verlieren). – perdere (eine Sache verlieren, so daß ste gar nicht mehr vorhanden od. wenigstens nicht mehr brauchbar ist; insbes. aber = im Spiele verlieren, absol. od. mit folg. Akk. des Verlustes, z.B. multum). – deperdere de od. ex etc. (von dem, was man hat, etwas verlieren, einbüßen). – alcis rei iacturam facere (eine Sache einbüßen, verlieren, so daß man sie zwar vermißt, aber leicht verschmerzt). – privari alqā re (einer Sache beraubt werden). – orbari alqo od. alqā re (eig. durch jmds. Tod zur Waise gemachtwerden, z.B. Kinder, Eltern, Anverwandte; dann einer Sache, auf der unser Heil beruht, beraubt werden). – capi alqā re (an einem Teil des Körpers, an einem Sinn geschwächt werden, z.B. oculo altero: und auribus [das Gehör], mente). – es verliert etwas (prägn. = es verliert etw. an Anmut), alqd perdit gratiam. – die Blätter v. (v. Bäumen), foliis nudari: wenig, viele Leute (Soldaten) v., paucos, permultos milites amittere; paucos, multos ex suis deperdere: niemand, keinen Mann (in der Schlacht) verloren haben, desiderare neminem: den Kopf v., vitā privari (eig., des Lebens beraubt werden); a mente deseri (bildl., von der Besinnung verlassen werden): das Leben v., vitam oder animam amittere (im allg., des Lebens verlustig gehen); cadere (fallen im Kampfe, in der Schlacht, dah. auch mit dem Zus. proelio, acie, bello); occĭdere (fallen im Kampfe, z.B. in bello). – die Schlacht, das Treffen v., inferiorem esse od. discedere (unterliegen); pro victo abire (als Besiegter abziehen); pugnā od. proelio vinci (im Kampf besiegt werden): die so gut als verlorene Schlacht, pugna profligata. – die Zeit v., temporis iacturam facere (die Zeit ohne Erfolg mit etwas hinbringen); tempus perdere (die Zeit unnütz verschwenden): Zeit u. Mühe v., operam et oleum perdere: Zeit u. Mühe ist verloren, opera etoleum periit: keine Zeit (keinen Augenblick) zu verlieren haben, morandi tempus non habere: ohne Zeit zu v., sine mora (ohne Verzug); continuo (sofort, sogleich): es ist kein Augenblick zu verlieren, res non habet moram: die Zeit mit od. bei etwas v., tempus terere alqā re od. in alqa re (z.B. segni obsidione: u. in urbe oppugnanda): kein Wort v., tacere: den Weg v., s. sich verirren: die Richtung v. (auf der See), cursum non tenere: das Land aus dem Gesichte (aus den Augen) v., e conspectu terrae auferri: jmd. (aus den Augen) v., alqm e conspectu amittere (eig.): etwas nicht aus den Augen v., alqd numquam dimittere (bildl., etwas nie aufgeben, z.B. die Bearbeitung des Xenophon, Xenophontem): in jmds. Augen (Meinung) v., apud alqm de existimatione sua deperdere. – viel an jmd. v., multum in alqo amittere; magnam in alqo iacturam facere: viel bei etwas v., magnum detrimentum [2502] ex alqa re capere: nichts bei etw. v., nihil detrimenti ex. alqa. re facere oder capere: daran verlierst du nichts, daß du etc., damni nihil facis, quod etc. (z.B. quod dec lamationibus nostris cares): an seiner frühern Heiligkeit nichts verloren haben, pristinam religionem conservare (z.B. von einem Götterbilde): ich bin verloren! occĭdi! perii!: ich bin rettungslos verloren! occĭdi atque interii!: der Staat ist rettungslos verloren, desperata complorataque res est publica: es ist alles verloren! perditae sunt res! od. actum estl – verloren gehen, amitti. perdi (verloren werden, s. oben die VV.); perire (umkommen, zugrunde gehen, v. Pers. u. v. Lebl., z.B. vom Geld, das verschwendet wird te.); absumi (weggenommen werden, vergeudet werden, unnütz verloren gehen, z.B. von Tagen); intercĭdere (wegfallen, wegkommen, z.B. von Briefen, von Worten im Text etc.): ein Wort istverloren gegangen, verbi usus amissus est: eine Kunst ist verloren gegangen, ars exolevit. – etwas verloren geben, für verloren halten, desperare de alqa re: sich unrettbar verloren geben, spem salutis proicere: einen Kranken verloren geben, für verloren halten, aegrum deponere; de aegroti salute desperare: alle Ärzte geben ihn verloren, halten ihn für verloren, omnes medici diffidunt: alle Ärzte haben ihn verloren gegeben, a medicis relictus od. desertus est. sich verlieren, amitti (verloren werden). – abire. decedere (weggehen, z.B. von Krankheiten vom Fieber etc.). – evanescere (verschwinden, v. Farben, von Tönen, von einem Gerücht etc.). – desinere audiri (nicht mehr gehört werden, von Tönen etc.). – dilabi (gleichs. zerrinnen, z.B. omnis invidia prolatandis consultationibus dilapsa foret). – perire (verloren gehen, von Pers.). – das Geschwätz der Leute verliert sich, levissimus sermo hominum refrigeratur (erkaltet): die siebente Mündung der Donau verliert sich in Sümpfen, septimum Danuvii os paludibus hauritur: ein Berg verliert sich in der Ebene, mons in planitiem paulatim redit: die Berge verlieren sich in den Wolken, abeunt montes in nubila. – in Gedanken verloren, in cogitatione defixus.

    deutsch-lateinisches > verlieren

  • 11 entrücken

    entrücken, removere (wegbewegen, z.B. remotus in auras Tithonus). – tollere (weg heben, fortnehmen, z.B. Ascanium in altos Idaliae lucos). – subducere (unter der Hand entziehen, z.B. alqm pugnae, manibus Graecorum). – eripere (fortraffen, z.B. alqm populis et terrae). – den Augen, aus den Augen e., ab oculis od. a conspectu removere; ex oculis od. e conspectu auferre, tollere; rasch, a conspectu abstrahere: jmd. den Blicken der Versammlung e., alcis conspectum contioni auferre: den Augen der Welt, der Welt e., ab oculis mortalium amoliri; removere ab oculis populi: alqm eripere populis et terrae: den Augen, aus den Augen entrückt werden, auch e conspectu od. ex oculis abire; ex oculis elabi (entschlüpfend. von einer Schlange etc.): jmds. Augen entrückt sein, abesse ab oculis alcis (z.B. fori et curiae): der Erde entrückt sein, in terrisnon apparere (z.B. von Romulus): der Welt, dem Irdischen entrückt sein, rebus humanis exemptum esse: der Erde entrückt, terris semotus.

    deutsch-lateinisches > entrücken

  • 12 abeo

    ăb-ĕo, ĭvi or ii, ītum, īre, v. n. (abin= abisne, Plaut. and Ter.; abiit, dissyl., v. Herm. Doctr. Metr. p. 153), to go from a place, to go away, depart.
    I.
    Lit..
    A.
    In gen., constr. with ab, ex, the simple abl., the acc. with in, the local adv. hinc, and absol.:

    abeo ab illo,

    Plaut. Cure. 2, 3, 70:

    abi in malam rem maxumam a me,

    id. Ep. 1, 1, 72 (v. infra); so id. Bacch. 4, 9, 107:

    abin e conspectu meo?

    id. Am. 1, 3, 20 (but also abin ab oculis? id. Trin. 4, 2, 140: id. Truc. 2, 5, 24):

    ablturos agro Argivos,

    id. Am. 1, 1, 53:

    abire in aliquas terras,

    Cic. Cat. 1, 8, 20:

    insanus, qui hinc abiit modo,

    Plaut. Merc. 2, 2, 61:

    abi prae, jam ego sequar,

    go on, I will soon follow, id. Am. 1, 3, 45. —With supine:

    abiit exsulatum,

    into exile, Plaut. Merc. 3, 4, 6; Liv. 2, 15 fin.; cf.:

    abi deambulatum,

    Ter. Heaut. 3, 3, 26. — Absol.:

    (Catilina) abiit, excessit, evasit, erupit,

    Cic. Cat. 2, 1, 1:

    praetor de sellā surrexit atque abiit,

    id. Verr. 2, 4, 65 fin.:

    quae dederat abeuntibus,

    Verg. A. 1, 196 al.:

    sub jugum abire,

    Liv. 3, 2, 8 fin.With inf.:

    abi quaerere,

    Plaut. Cist. 2, 1, 26. —Of things:

    cornus sub altum pectus abit,

    penetrates deeply, Verg. A. 9, 700.
    B.
    In partic.
    1.
    To pass away, so that no trace remains; to disappear, vanish, cease.
    a.
    Of man, to die:

    qui nune abierunt hinc in communem locum (i.e. in Orcum),

    Plaut. Cas. prol. 19; cf.:

    ea mortem obiit, e medio abiit,

    Ter. Phorm. 5, 9, 30; so also Cic.: abiit e vitā, Tusc. 1, 30, 74 al. —
    b.
    Of time, to pass away, elapse:

    dum haec abiit hora,

    Ter. Eun. 2, 3, 50:

    menses,

    id. Ad. 4, 5, 57:

    annus,

    Cic. Sest. 33, 72:

    abit dies,

    Cat. 61, 195:

    tota abit hora,

    Hor. S. 1, 5, 14. —
    c.
    Of other things:

    per inane profundum,

    Lucr. 1, 1108:

    nausea jam plane abiit?

    Cic. Att. 14, 10, 2; so id. Fam. 9, 20; Ov. M. 7, 290 al.
    2.
    To be changed from one's own ways or nature into something else, to be transformed, metamorphosed; always constr. with in (chiefly poet., esp. in Ov. M., as a constant expression for metamorphosis): terra abit in nimbos imbremque, Lucil. ap. Varr. L. L. 5, § 24 Mūll.:

    in corpus corpore toto,

    to pass with their whole body into another, Lucr. 4, 1111:

    aut abit in somnum,

    is, as it were, wholly dissolved in sleep, is all sleep, id. 3, 1066: E in V abiit. Varr. L. L. 5, § 91 Mūll.:

    in villos abeunt vestes, in crura lacerti,

    Ov. M. 1, 236; id. ib. 2, 674:

    jam barba comaeque in silvas abeunt,

    id. ib. 4, 657; 4, 396; so id. ib. 3, 398; 8,555; 14, 499;

    14, 551 al.: in vanum abibunt monentium verba,

    will dissolce into nothing, Sen. Ep. 94 med.;

    hence, in avi mores regem abiturum,

    would adopt the ways of, Liv. 1, 32.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to depart from, to leave off, to turn aside:

    ut ab jure non abeat,

    Cic. Verr. 2, 1, 44, § 114; so,

    ab emptione,

    Dig. 2, 14, 7, § 6; 18, 2, 14, § 2 sq.:

    a venditione,

    ib. 18, 5, 1: sed abeo a sensibus, leave, i. e. speak no more of, Cic. Ac. 2, 28, 9; so often with longe: non longe abieris, you need not go far to seek for examples, id. Fam. 7, 19; cf.:

    ne longius abeam,

    id. Rosc. Am. 16, 47; id. Caec. 33, 95 al.:

    quid ad istas ineptias abis?

    why do you have recourse to —? id. Rosc. Am. 16, 47:

    abit causa in laudes Cn. Pompeii,

    Quint. 9, 2, 55:

    illuc, unde abii, redeo,

    I set out, Hor. S. 1, 1, 108:

    pretium retro abiit,

    has fallen, Plin. Ep. 3, 19, 7.
    B.
    In partic.
    1.
    With abl., to retire from an office or occupation:

    abiens magistratu,

    Cic. Pis. 3, 6; id. Fam. 5, 2, 7: Liv. 2, 27 fin.; 3, 38 fin. al.; so,

    abire consulatu,

    Cic. Att. 1, 16, 5; cf.

    flaminio,

    Liv. 26, 23 fin.:

    sacerdotio,

    Gell. 6, 7, 4:

    honore,

    Suet. Aug. 26:

    tutelā,

    Dig. 26, 4, 3, § 8; cf.:

    tutelā vel curā,

    ib. 26, 10, 3, § 18 al.
    2.
    Of the consequence or result of an action, to turn out, end, terminate:

    mirabar hoc si sic abiret,

    Ter. And. 1, 2, 4: cf.:

    non posse ista sic abire,

    Cic. Att. 14, 1; so id. Fin. 5, 3, 7; Cat. 14, 16 al.
    3.
    In auctions, t. t., not to be knocked down to one:

    si res abiret ab eo mancipe,

    should not fall to him, Cic. Verr. 2, 1, 54; cf.:

    ne res abiret ab eo,

    that he may purchase it, id. 2, 3, 64; so Dig. 18, 2, 1; 50, 17, 205.
    4.
    The imper. abi is often a simple exclamation or address, either with a friendly or reproachful signif.
    a.
    Abi, Indis me, credo, Begone, you are fooling me! Plaut. Most. 5, 1, 32; so Ter. Ad. 4, 2, 25; cf. Hor. Ep. 2, 2, 205. —
    b.
    Begone! be off! abi modo, Plaut. Poen. 1, 3, 20:

    abi, nescis inescare homines,

    Ter. Ad. 2, 2, 12;

    bence in the malediction, abi in malam rem!

    go be hanged! Plaut. Pers. 2, 4, 17:

    abin hine in malam crucem?

    id. Most. 3, 2, 163 (ef. Cic.: quin tu abis in malam pestem malumque cruciatum? Phil. 13, 21); v. crux and cruciatus.

    Lewis & Short latin dictionary > abeo

  • 13 Auge

    Auge, I) eig.: oculus (im Dimin. ocellus, auch mit u. ohne mentis, v. geistigen Auge: u. Sing. oculus, das Auge = der Blick, z. B. tanta erat gravitas in oculo). – lumen, in Prosa gew. Plur. lumina oculorum (das Augenlicht). – acies, mit u. ohne oculi, oculorum (Schärfe des Auges, Sehkraft; auch, mit u. ohne mentis, v. geistigen Auge). – visus (das Sehen, das Gesicht = die Sehkraft). – aspectus. conspectus (Anblick, w. vgl.). – voller Augen, [236] oculeus: der Augen hat, oculatus: mit einem Au., s. einäugig. – gesunde Augen, oculisani: kranke, böse Au., oculi aegri (gesunde, kranke Au. haben, oculos sanos, aegros habere): gute Au. haben, bene videre: ab oculis valere: scharfe Au., oculi acres: hellsehende Au., oculi acuti: scharfe, scharf- u. hellsehende Au. haben, acriter videre: oculos acres atque acutos habere: helle Au., oculi clari: schwache Au., oculi infirmi: acies infirma; oculorum infirmitas; visus infirmior: stumpfe, blöde Au., oculi hebetes; obtusior od. hebes oculorum acies: viele Au. haben, multorum oculorum luminibus ornatum esse (z. B. von Argus). – die Augen gehen, laufen über, oculi umectant (werden übh. naß); lacrimae alci oboriuntur (beim Schmerz, der Freude etc., wo dann das, wodurch od. wobei jmdm. die Augen übergehen, im Abl. steht, z. B. vor Freude, gaudio: bei der Ankunft jmds., adventu alcis). – Sprichw., was die Augen sehen, glaubt das Herz, quod sensus ostendit, id credit animus (s. Sen. ep. 117, 13). – große Au. machen, magnopere mirari, admirari, absol. od. mit Akk., od. mit de u. Abl. od. mit folg. Akk. u. Infin. od. mit folg. quod (sich höchlich verwundern); stupere, absol. od. mit Abl. worüber? (staunen; verb. admiror, stupeo). – die Au. aufschlagen, oculos allevare, attollere (aufheben); oculos aperire (öffnen, aufsperren. Ggstz. operire). – er hat Au. wie ein Luchs, lynceis oculis utitur: er hat ein böses Au. (einen bösen Blick), oculo nocente est. – jmdm. aus den Augen gehen, abire ex oculis alcis (sich von jmd. entfernen); alcis oculos od. aspectum vitare. fugere alcis conspectum od. aspectum (jmds. Anblick meiden): geh mir aus den Augen, age illuc abscede procul e conspectu meo; libera oculos meos: jmd. nicht aus den Augen lassen, oculos de alqo nusquam deicere. – etw. aus den Augen setzen (bildl.), oblivisci alcis rei (etw. zu Beobachtendes vergessen); alqd neglegere (etw. nicht beachten): die Grausamkeit sieht ihm aus den Augen, toto ex ore crudelitas eminet.in die Augen fallen, sub od. in oculos cadere. in conspectum cadere. sub aspectum cadere od. venire (sichtbar sein); conspicuum esse. conspici (die Blicke der Leute auf sich ziehen, auffallend sein); alqd nemo non videt, intellegit, perspicit (es leuchtet etwas jedem ein): angenehm ins Au. fallen, oculos blande excipere: es springt etw. leicht in die Au., facile apparet alqd: jmdm. in die Au. stechen (bildl.), arridet alci alqd: jmd. im Au. haben, behalten (auf jmd. ein. wachsames Auge haben), alqm observare (beobachten), custodire bewachen): etwas im Au. haben, s. unten »vor Augen haben«. – in meinen, deinen, seinen etc. Augen, in aller Augen u. dgl., meo, tuo, suo, omnium iudicio (nach meinem etc. Urteil); oft bl. durch den Dat. (z. B. er ist in meinen Au. keineswegs reich, nequaquam mihi dives est: wenn sie in seinen Au. gerechtfertigt dastehen wollten, si sibi purgati esse vellent). mit sehenden Augen blind sein, cum ratione insanire: mit den Augen sehen, wahrnehmen, oculis cernere; aspectu sentire: mit eigenen Augen [237] sehen, suis oculis uti: etwas, oculis cernere; oculis spectare (Ggstz. auditu cognoscere); oculis comperire (durch eigene Anschauung erfahren): ich habe es mit diesen meinen eigenen Augen gesehen, ipse vidi; ipse oculis meis vidi; hisce oculis vidi: mit dem linken (rechten) Auge nicht gut sehen, sinistro (dextro) oculo non aeque bene uti posse; minus videre oculo sinistro (dextro): mit dem rechten Au. besser sehen, oculo dextro plus cernere: mit chem ei nen Au. nicht sehen, altero oculo captum esse: mit den Augen winken, nictare. – jmdm. unter die Augen kommen, in conspectum alcis venire (von Menschen) od. cadere (von Dingen und mehr zufällig): jmdm. unter die Augen treten, se in conspectum alci dare: niemals wieder etc., numquam in conspectum alcis reverti: jmd. unter vier Augen sprechen, secreto cum alqo colloqui: solus solum alqm convenit. von jmd. od. etw. kein Au. verwenden, s. verwenden. – vor Augen, ante oculos (z. B. versari od. obversari [schweben], alqm trucidare); in conspectu (z. B. liegen, von einem Lande, esse: stehen, von einer Person, astare): vor sichtlichen Augen, sub oculis: vor meinen (sichtlichen) Augen, me spectante, inspectante, praesente; coram me: jmd. vor seinen sichtlichen Augen betrügen, oculos auferre alci observanti etiam (sprichw., Liv. 6, 15, 13): vor den Au. aller (der Welt) geschehen, in oculis omnium geri. – vor Augen (im Auge) haben, habere ante oculos (eig. u. uneig. = sich vergegenwärtigen); alqd alci in conspectu est (jmdm. vor Angesicht, sichtbar sein, v. einem Lande); intueri (im Auge behalten, auf etwas hinsehen, um sich danach zu richten); observare (beobachten); spectare alqd od. ad alqd (berücksichtigen); sequi (etw. beabsichtigen, w. vgl.); videre (an etw. denken); servire alci rei (für etw. arbeiten, auf etw. bedacht sein, z. B. alcis commodis): habe Gott vor A. u. im Herzen, *deus non animo modo sed oculis obversetur: nur das Geld vor Au. (im Au.) haben, omnia pecuniae causā facere: mir wenigstens scheint Homer etwas dergleichen vor Au. (im Au.) gehabt (ins Au. gefaßt) zu haben, mihi quidem Homerus huiusmodi quiddam vidisse videtur. – jmd. täglich vor Augen sehen, alqm cotidie praesentem videre: vor (d i. unter) die Augen kommen, s. oben. – Die hier fehlenden Redensarten suche man unter den verschiedenen Verben etc.

    II) übtr.: a) an den Bäumen: oculus. – gemma (Knospe). – Augen treiben, gemmare; gemmascere; gemmas agere. – b) auf den Würfeln: punctum. – c) der augenförmige bunte Ring in den Schwanzfedern des Pfaus, in den Flügeln des Schmetterlings: oculus.

    deutsch-lateinisches > Auge

  • 14 eo

    [st1]1 [-] ĕo, īre, īvī (ĭī), ĭtum: - intr. et tr. -    - la conjugaison. a - aller, marcher, s'avancer, s’en aller.    - eo ad forum, Plaut. As. 1, 1, 95: je vais au forum.    - ire + supin: avoir pour but, être disposé à.    - cubitum ire: aller se coucher.    - lusum ire: aller jouer.    - equis ire: aller à cheval.    - ire pedibus: aller à pied.    - ire ad aliquem: aller trouver qqn.    - ire (in) malam crucem: aller au diable.    - avec double dat. - ire subsidio alicui: aller au secours de qqn. b - marcher contre, marcher sur, attaquer.    - contra (ad, adversus, in) hostem ire: marcher contre l'ennemi.    - ire in Capitolium, Liv. 3, 17: attaquer le Capitole c - venir, se ranger (à un avis), aller du côté de; en venir à.    - ire pedibus alicujus: se ranger à l'avis de qqn.    - in sententiam alicujus ire: se ranger à l'avis de qqn.    - ire pedibus in sententiam alicujus: se ranger à l'avis de qqn.    - ire in lacrimas, Virg. En. 4, 413: recourir aux larmes.    - ire in poenas, Ov.: recourir au chaâtiment.    - istuc ibam, Ter.: j'allais en arriver là. d - passer par, parcourir.    - dicite qua sit eundum, Ov. Tr. 3, 1, 19: dites-moi par quelle route je dois passer. e - se changer en, passer d'un état à un autre, aller (d'une manière ou d'une autre).    - incipit res melius ire, Cic. Att. 14, 15: l'affaire commence à aller mieux. f - couler, se répandre, se divulguer.    - sanguis it in sucos, Ov. M. 10, 493: le sang circule changé en sève. g - être, exister, être traité (de telle ou telle manière).    - non ibo inulta, Sen.: je ne serai pas sans vengeur. h - disparaître, passer, s'évanouir, périr.    - anni eunt: les années passent.    - saepe hominem paulatim cernimus ire, Lucr. 3: souvent nous voyons l'homme s'en aller insensiblement.    - sic eat quaecumque Romana lugebit hostem, Liv. 1, 26: que périsse ainsi toute Romaine qui pleurera un ennemi.    - ire in alia omnia (s.-ent. vota): voter contre un projet de loi. ii - vendre, être vendu (= veneo).    - singulae vehes fimi denario eunt, Plin.: une voiture de fumier se vend un denier.    - tot eat Lydia nummis, Claud. Eutr. 1: que la Lydie soit vendue tant. jj - employé comme auxiliaire pour marquer le futur.    - addit se occisum iri, Cic.: il ajoute qu'on le tuera.    - Brutum visum iri a me puto, Cic.: je pense voir Brutus.    - damnatum iri videbatur, Quint.: il semblait devoir être condamné. [st1]2 [-] ĕō, adv. ou abl. de is: - [abcl][b]a - à cela. - [abcl]b - là, en cet endroit. - [abcl]c - à ce point, jusque-là, à un tel point, à tel degré, en un tel état, tellement, tant. - [abcl]d - dans le but de, afin de, pour. - [abcl]e - c'est pour cela, aussi, voilà pourquoi. - [abcl]f - avec un comparatif: d'autant plus.[/b]    - eo loci: là, (sans mouvt.), en cet endroit; à ce point.    - res erat eo loci, Cic.: l'affaire en était là.    - eo accedebat ut: à cela venait s'ajouter que.    - hoc eo valebat ut... Nep. Them. 4, 4: cela tendait à...    - eo, unde discedere non oportuit, revertamur, Cic. Att. 2, 16, 3: revenons au point d'où nous n'aurions pas dû nous écarter.    - eo... quo...: là... où...; d'autant... que...; afin que par ce moyen.    - eo... ut...: afin que ou à tel point... que...    - eo res est ut...: il va bientôt arriver que...    - eo crevit ut, Liv.: elle a pris un si grand accroissement que...    - eo insolentiae processit, Plin. Pan. 16: il en vint à ce point d'insolence.    - usque eo quo, Cic. (eo usque ut, Tac. - eo usque dum, donec, Liv.): jusqu'au point de; jusqu'à ce que.    - eo scripsi, quo plus auctoritatis haberem, Cic. Att. 8: j'ai écrit pour avoir plus d'autorité.    - eo quod, Cic. Hor.: parce que.    - eo modestior est, quo doctior: il est d'autant plus modeste qu'il est plus savant.    - quo doctior, eo modestior est: plus il est savant, plus il est modeste.    - eo gravior est dolor, quo culpa major, Cic. Att. 11: la douleur est d'autant plus vive que la faute est plus grave.    - eo magis quod: d'autant plus que.    - eo magis quod in conspectu Caesaris res gerebatur, Caes. BG. 3: d'autant plus que l'action se passait sous les yeux de César.    - eo minus quod: d'autant moins que.    - eo minus veritus navibus, quod in litore molli atque aperto deligatas ad ancoram relinquebat, Caes. BG. 5: craignant d'autant moins pour sa flotte qu'il la laissait à l'ancre sur une plage douce et unie.
    * * *
    [st1]1 [-] ĕo, īre, īvī (ĭī), ĭtum: - intr. et tr. -    - la conjugaison. a - aller, marcher, s'avancer, s’en aller.    - eo ad forum, Plaut. As. 1, 1, 95: je vais au forum.    - ire + supin: avoir pour but, être disposé à.    - cubitum ire: aller se coucher.    - lusum ire: aller jouer.    - equis ire: aller à cheval.    - ire pedibus: aller à pied.    - ire ad aliquem: aller trouver qqn.    - ire (in) malam crucem: aller au diable.    - avec double dat. - ire subsidio alicui: aller au secours de qqn. b - marcher contre, marcher sur, attaquer.    - contra (ad, adversus, in) hostem ire: marcher contre l'ennemi.    - ire in Capitolium, Liv. 3, 17: attaquer le Capitole c - venir, se ranger (à un avis), aller du côté de; en venir à.    - ire pedibus alicujus: se ranger à l'avis de qqn.    - in sententiam alicujus ire: se ranger à l'avis de qqn.    - ire pedibus in sententiam alicujus: se ranger à l'avis de qqn.    - ire in lacrimas, Virg. En. 4, 413: recourir aux larmes.    - ire in poenas, Ov.: recourir au chaâtiment.    - istuc ibam, Ter.: j'allais en arriver là. d - passer par, parcourir.    - dicite qua sit eundum, Ov. Tr. 3, 1, 19: dites-moi par quelle route je dois passer. e - se changer en, passer d'un état à un autre, aller (d'une manière ou d'une autre).    - incipit res melius ire, Cic. Att. 14, 15: l'affaire commence à aller mieux. f - couler, se répandre, se divulguer.    - sanguis it in sucos, Ov. M. 10, 493: le sang circule changé en sève. g - être, exister, être traité (de telle ou telle manière).    - non ibo inulta, Sen.: je ne serai pas sans vengeur. h - disparaître, passer, s'évanouir, périr.    - anni eunt: les années passent.    - saepe hominem paulatim cernimus ire, Lucr. 3: souvent nous voyons l'homme s'en aller insensiblement.    - sic eat quaecumque Romana lugebit hostem, Liv. 1, 26: que périsse ainsi toute Romaine qui pleurera un ennemi.    - ire in alia omnia (s.-ent. vota): voter contre un projet de loi. ii - vendre, être vendu (= veneo).    - singulae vehes fimi denario eunt, Plin.: une voiture de fumier se vend un denier.    - tot eat Lydia nummis, Claud. Eutr. 1: que la Lydie soit vendue tant. jj - employé comme auxiliaire pour marquer le futur.    - addit se occisum iri, Cic.: il ajoute qu'on le tuera.    - Brutum visum iri a me puto, Cic.: je pense voir Brutus.    - damnatum iri videbatur, Quint.: il semblait devoir être condamné. [st1]2 [-] ĕō, adv. ou abl. de is: - [abcl][b]a - à cela. - [abcl]b - là, en cet endroit. - [abcl]c - à ce point, jusque-là, à un tel point, à tel degré, en un tel état, tellement, tant. - [abcl]d - dans le but de, afin de, pour. - [abcl]e - c'est pour cela, aussi, voilà pourquoi. - [abcl]f - avec un comparatif: d'autant plus.[/b]    - eo loci: là, (sans mouvt.), en cet endroit; à ce point.    - res erat eo loci, Cic.: l'affaire en était là.    - eo accedebat ut: à cela venait s'ajouter que.    - hoc eo valebat ut... Nep. Them. 4, 4: cela tendait à...    - eo, unde discedere non oportuit, revertamur, Cic. Att. 2, 16, 3: revenons au point d'où nous n'aurions pas dû nous écarter.    - eo... quo...: là... où...; d'autant... que...; afin que par ce moyen.    - eo... ut...: afin que ou à tel point... que...    - eo res est ut...: il va bientôt arriver que...    - eo crevit ut, Liv.: elle a pris un si grand accroissement que...    - eo insolentiae processit, Plin. Pan. 16: il en vint à ce point d'insolence.    - usque eo quo, Cic. (eo usque ut, Tac. - eo usque dum, donec, Liv.): jusqu'au point de; jusqu'à ce que.    - eo scripsi, quo plus auctoritatis haberem, Cic. Att. 8: j'ai écrit pour avoir plus d'autorité.    - eo quod, Cic. Hor.: parce que.    - eo modestior est, quo doctior: il est d'autant plus modeste qu'il est plus savant.    - quo doctior, eo modestior est: plus il est savant, plus il est modeste.    - eo gravior est dolor, quo culpa major, Cic. Att. 11: la douleur est d'autant plus vive que la faute est plus grave.    - eo magis quod: d'autant plus que.    - eo magis quod in conspectu Caesaris res gerebatur, Caes. BG. 3: d'autant plus que l'action se passait sous les yeux de César.    - eo minus quod: d'autant moins que.    - eo minus veritus navibus, quod in litore molli atque aperto deligatas ad ancoram relinquebat, Caes. BG. 5: craignant d'autant moins pour sa flotte qu'il la laissait à l'ancre sur une plage douce et unie.
    * * *
    I.
        Eo, Ablatiuus casus pronominis is, ea, id. Eo, pro Intantum. Terent. Tant, ou Si fort.
    \
        Eo creuit, vt iam magnitudine laboret sua. Liu. Tant et si fort, Elle est venue à telle croissance.
    \
        Eo insolentiae processit. Pli. iun. Il est venu à si grande insolence.
    \
        Eo, Propterea. Terent. Eo ad eam non admissa sum. Pour ce, A ceste cause.
    \
        Eo fuit mirabilius, quod ab eo non expectabatur. Ci. D'autant estoit il plus esmerveillable, qu'il ne l'attendoit point.
    \
        Marionem ad te eo misi, vt statim ad me rediret. Cic. A fin.
    \
        Non eo quin tibi non cupiam quae velis. Plaut. Non point que je ne, etc.
    \
        Non eo hoc dico, quin quae tu vis ego velim, et faciam lubens. Plaut. Je ne di point ceci pourtant que je ne, etc.
    \
        Eo dico, ne me thesaurum reperisse censeas. Plaut. Je le di, à celle fin que tu ne, etc.
    \
        Eo fit, quia in re nostra aut gaudio sumus praepediti nimio, aut aegritudine? Terent. Cela se fait il pourtant que, etc.
    \
        Nec eo secius plurimos docuit. Sueton. Et ne laissa pas pourtant d'enseigner beaucoup de gens, Ce neantmoins il ne laissa pas, etc.
    \
        Eone es ferox, quia habes imperium in beluas? Terent. Est ce pourtant que, etc.
    \
        Eo fuerunt cariora, aes non erat. Plaut. D'autant plus.
    \
        Meministi profecto et eo magis quod, etc. Cic. Et d'autant plus que, etc.
    \
        Dies triginta, aut plus eo in naui fui. Terent. Ou d'advantage, Ou plus que je ne di, Ou plus que cela.
    \
        Eo deductura erant. Liu. En ce lieu là.
    \
        Eo redactae res erant, vt nulla amplius spes esset. Cicero. Estoyent tombees en tel estat que, etc. Jusques là que, etc.
    \
        Res erat et causa nostra eo loci, vt erigere oculos, etc. Cic. La chose estoit en tel estat que, etc.
    \
        Eo loci. Vlpian. En ce lieu là.
    \
        Defendere se eo loci debebit. Vlpian. Alors.
    \
        Res eo recidit. Quintil. La chose est tombee en tel estat.
    \
        Hoc eo pertinet, etc. Cic. Tend à cela que, etc. Je di ceci à celle fin que, etc.
    \
        Haec quae scripsi, eo spectant vt, etc. Cic. Tendent à ce que, etc.
    II.
        Eo, is, iui, itum, ire. Aller.
    \
        Altius ibunt, qui ad summa nitentur. Quintil. Monteront plus hault.
    \
        Si porro ire pergant. Liu. S'ils veulent passer oultre.
    \
        Ire itineribus alicuius. Cic. Tenir le chemin qu'il est allé, Suyvre sa maniere de faire.
    \
        Ire nauigio. Cic. Naviger, Aller par eaue.
    \
        Ire pedibus. Plaut. Aller à pied.
    \
        Ire inficias. Plaut. Nier, Dire le contraire.
    \
        Italiam ire. Virgil. Aller en Italie.
    \
        Ire obuiam alicui. Plaut. Luy aller au devant.
    \
        Ire cum onere. Plaut. Porter quelque chose en chemin.
    \
        Ire ad arma contra aliquem. Cic. Prendre les armes, Courir aux armes, et prendre chascun son espee.
    \
        Ad saga ire. Cic. Prendre les habits de guerre.
    \
        Ibam ad te. Terent. J'alloye à toy, Par devers toy.
    \
        Ire ad tonsorem. Plaut. Aller au barbier.
    \
        Ire in aciem. Quintil. Aller à la guerre.
    \
        Ire in aliquem. Ouid. Aller contre aucun.
    \
        Ire in articulum dicitur seges. Plin. Columel. Se nouer.
    \
        It in auras. Ouid. S'en va en l'air.
    \
        Ire in colloquium ad Celtiberos. Liu. Aller parlementer.
    \
        Ire in consilium iudices dicuntur. Cic. Aller au conseil, Quand les juges apres avoir ouy les parties, conferent ensemble pour opiner.
    \
        In corpus ire. Quintil. Prendre corps.
    \
        Ire vel abire in creditum. Vlpian. Quand le vendeur, ou celuy qui preste, delivre la chose vendue ou prestee, soy fiant à l'acheteur du pris, ou que pareille espece luy sera baillee, ou autre chose equipollente, pour celle qu'il a prestee, et non celle mesme qu'il a baillee.
    \
        I in crucem. Plaut. Va au gibet.
    \
        Ire in duplum. Cic. Venir et aller par devant un juge plaider, à la charge d'estre condamné au double si on a mauvaise cause.
    \
        In exemplum ire. Tacit. Bailler exemple, Estre exemple.
    \
        Ire in exilium. Cic. Estre banni, Aller en exil.
    \
        Ire in fastidium. Seneca. Commencer à estre mesprisé.
    \
        Ire in ius ad aliquem. Plin. iunior. Aller en jugement par devers aucun.
    \
        In lachrymas ire. Stat. Plourer.
    \
        In litem ire. Ouid. Tanser, Noiser.
    \
        Ire in matrimonium sine dote dicitur puella. Plaut. Estre baillee en mariage.
    \
        Ire in neruum. Terent. Aller en prison.
    \
        In ora alicuius ire. Valer. Flac. Se jecter au visage d'aucun comme pour l'esgratigner.
    \
        In poenas ire. Ouid. Aller punir quelcun.
    \
        Iubere ire in possessionem. Cic. Ordonner que aucun sera mis en possession d'aucun biens et heritages.
    \
        Ibit in secula nomen tuum. Plin. iunior. Il sera perpetuelle memoire de toy.
    \
        Ire in sententiam alicuius, vel Pedibus ire in sententiam. Liu. Se ranger à son opinion.
    \
        Ire in somnum. Plin. Aller dormir.
    \
        Ire in subsidium. Cic. Aller au secours.
    \
        Ire in suffragium. Plin. Aller dire son opinion de l'election de quelque Magistrat.
    \
        In thalamos ire. Lucan. Se marier à aucun.
    \
        Ire in vigiliam. Plaut. Aller au guet.
    \
        Sub furcam ire. Horat. Aller en servitude.
    \
        Comitem alicui ire. Lucan. L'accompaigner.
    \
        Ibis nuntius. Virgil. Tu porteras les nouvelles.
    \
        Ire accersitum. Terent. Aller querir.
    \
        In mea vita tu tibi laudem is quaesitum scelus. Terent. Tu cerches d'avoir louange et honneur au danger de ma vie.
    \
        Ire consultum male aliquem. Plaut. Luy porter dommage.
    \
        Ire datum operam amico. Plaut. Aider son ami.
    \
        Ire dormitum. Plaut. Aller dormir.
    \
        Ire habitum honorem alicui. Plaut. Honorer aucun.
    \
        Ire opitulatum. Plaut. Aider.
    \
        It dies, pro Praeterit et elabitur. Plaut. Le jour s'en va et se passe.
    \
        It lucrum ad me. Plaut. Le prouffit m'en vient.
    \
        Eunt praecipites mores. Liu. Vont en decadence.
    \
        Prorsus ibat res. Cic. La chose alloit tresbien et s'advancoit.
    \
        I tu hinc qui dignus es. Terent. Va t'en d'ici.
    \
        Mihi necesse est ire hinc. Plaut. Me partir d'ici.
    \
        I prae, sequar. Terent. Va devant.
    \
        Ibo quo profectus sum. Plaut. Je m'en voy ou j'avoye commencé d'aller.
    \
        I sane, siquid festinas magis. Plaut. Va devant si tu as haste.
    \
        Eamus visere. Terent. Allons veoir.
    \
        Ire melius est. Plaut. Il vault mieulx de s'en aller.
    \
        Itur, Impersonale. Plaut. On va.
    \
        Itur ad me. Terent. On vient à moy.
    \
        Ibitur. Plaut. On s'en ira.
    \
        Iri. Terent. Ne tum quidem quum iri maxime debuit. Alors qu'il estoit necessairement besoing d'y aller.

    Dictionarium latinogallicum > eo

  • 15 Скрываться

    - delitescere; latere; latescere; subripere se (se subripere alicui); compingere se (in Apuliam); subesse (silentio facinus subest; auro multa mala subsunt); subire (in aliquid, aliquid, alicui);

    • скрыться из виду - abire ex conspectu;

    • скрыться с чьих-л. глаз - se abstulisse e conspectu alicujus;

    • луна скрылась за солнечным диском - luna sub orbem solis subiit;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Скрываться

  • 16 ab-eō

        ab-eō iī, itūrus, īre    (abin' for abisne, T.), to go from, go away, go off, go forth, go, depart: ab urbe: ex eorum agris: ex conspectu, out of sight, Cs.: mater abit templo, O.: abire fugā, to flee, V.: in angulum aliquo, T.: unde abii, V.: exsulatum Tusculum abiit, L.: si periturus abis, to your death, V.: sublimis abiit, ascended, L.: telo extracto praeceps in volnus abiit, collapsed, L.: quo tantum mihi dexter abis? whither so far to the right? V.: nemo non donatus abibit, without a gift, V.: abeas parvis aequus alumnis, show yourself favorable as you go, H.: quae dederat abeuntibus, V.: sub iugum abire, L.: abi, nuntia Romanis, etc., L.; of things: cornus sub altum pectus abit, penetrates deeply, V.: sol... abeunte curru, as his chariot departs, H. — In partic., to pass away, disappear, vanish, cease, die: a vitā: illuc quo priores abierunt, Ph.; of time, to pass away, elapse, expire: abiit illud tempus: tota abit hora, H.; of other things: abeunt pallorque situsque, pass away, O.: inopia praeceps abierat, S.: in aera sucus corporis, O.— Of change, to pass over, be transferred: abeunt illuc omnia, unde orta sunt, return: in avi mores atque instituta, i. e. restore, L.; hence, to be changed, be transformed, be metamorphosed (poet.): in villos abeunt vestes, in crura lacerti, O.: comae in silvas abeunt, O. — Fig., to depart from, leave off, turn aside: ut ab iure non abeat: ne longius abeam, wander from the point: ad istas ineptias, have recourse to: illuc, unde abii, redeo, set out, H. —To retire from an office: cum magistratu abisset: abiens magistratu, L.—Of a consequence or result, to turn out, come off (of persons): ab iudicio turpissime victus: neutra acies laeta ex eo certamine abiit, L.: impune, Ph.: ne in ora hominum pro ludibrio abiret, i. e. lest he should be made ridiculous, L.: ne inrito incepto abiretur, L. —To turn out, end, terminate (of things): mirabar hoc si sic abiret, T.—To get off, escape: quem ad modum illinc abieris, vel potius paene non abieris, scimus, how you came off thence, or rather came near not getting off.—In auctions, not to be knocked down (to one): ne res abiret ab Apronio, i. e. that he may purchase.—To be postponed: in diem, T.— The imper. abi is often a simple exclamation or address, friendly or reproachful: abi, virum te iudico, go to, I pronounce you a man, T.: Non es avarus: abi; quid, etc., well, H.: abi, nescis inescare homines, begone, T.; in imprecations: abin hinc in malam rem? (i. e. abisne?), will you go and be hanged? T.: in malam pestem.

    Latin-English dictionary > ab-eō

  • 17 iubeo

    iubeo, iussī, iussum, ēre (zu Ϝjeudh, schütteln, rütteln, altindisch yōdháyati, setzt in Bewegung), den Wunsch oder Willen zu erkennen geben, daß etwas geschehen möge, wünschen, wollen = jmd. etw. heißen, tun od. sein lassen, jmdm. befehlen (Ggstz. vetare = nicht wollen, nicht geschehen lassen, verbieten usw.), im Passiv iubeor = es wird mir etwas geheißen, -befohlen, ich soll (Ggstz. vetor), I) im allg., konstr.: a) mit Acc. u. Infin. (u. zwar mit Infin. Act., wenn das tätige Objekt hervorgehoben, mit Infin. Pass., wenn der geheißene Gegenstand mehr beachtet wird, wo dann der tätige Gegenstand unerwähnt bleibt), quis te istaec iussit loqui, Ter.: Caesar te sine cura esse iussit, läßt dir sagen, ohne Sorge zu sein, Cic.: abire Cophen iubet, heißt den K. seiner Wege gehen, Curt.: iussi valere eum, hieß ihn wohlleben = nahm Abschied von ihm, Cic.: Dionysium iube salvere, sage dem D. meinen Gruß, grüße den D. von mir, Cic.: u. ellipt. (in der Umgangssprache) iubeo Chremetem (sc. salvere), ich sage dem Chremes meinen Gruß = ich grüße dich, Chremes, Ter.: duas acies hostem propulsare, tertiam opus perficere iussit, Caes. – iuben an non iubes astitui aulas? Plaut.: Marii sitas reliquias apud Anienem dissipari iussit, Cic.: pontem iubet rescindi, Caes.: filium necari iussit, Sall. – im Passiv, Diogenes ab Alexandro rege iussus optare, Varro: dare vela iubemur (man heißt uns), Ov.: consules iubentur scribere, Liv.: iussus a consule edicere, Sall.: u. mit dem geheißenen Gegenstande als Subjekt, locus lautiaque legatis praeberi iussa, Liv. 28, 39, 19. Vgl. unten no. II, A aus Cic. de nat. deor. 3, 78. – b) mit bl. Infin., α) in der klass. Prosa, wenn sich der Acc. dazu leicht aus dem Zusammenhang ergänzen oder sich ein allgemeines tätiges Objekt (wie das deutsche man) annehmen läßt, namentl. in militär. Befehlen (s. Kraner Caes. b. c. 1, 61, 4. Fabri Liv. 22, 51, 7), illud Hesiodium eādem mensurā reddere iubet, quā acceperis (ergänze te vor reddere), Cic.: pronuntiare iusserunt (erg. praecones), Caes.: receptui canere iubet (erg. tubicines), signum observare iubet (sc. milites), Caes. – mit fehlendem tätigem Objekt, aber gesetztem Attribut, ire fortes, ire felices iubent, man heißt sie mutig, glücklich ziehen, Liv. – β) bei Dichtern u. in nachaug. Prosa übh. mit Infin. (s. Jahn Verg. ecl. 6, 85), iube oculos elidere, Plaut.: flores amoenae ferre iube rosae, Hor.: aperire deinde armentarium iussit, Tac.: ire praecipites et occupare pericula iubet, Tac. – Infin. Act. u. Acc. et Infin. Pass. wechselnd, agnas caedere deinde iubet solvique ex ordine funem, Verg. – m. Dat. pers. u. Infin., iussit centurioni custodire eum, Vulg. act. apost. 24, 23 (aber die Stellen Cic. ad Att. 9, 13, 2. Curt. 5, 6 [20], 8; 10, 8 [25], 4 sind jetzt geändert u. Liv. 42, 43, 6 gehört quis [= quibus] zu responso dato). – c) mit folg. ut mit Konj. (bes. in der Umgangssprache, s. Brix Plaut. Mem. 955), Telebois iubet sententiam ut dicant suam, Plaut.: ut puellas curent, conforment, iube, Afran. fr.: hic tibi in mentem non venit iubere, ut haec quoque referret, Cic.: tu deinde iubeto, ut certet Amyntas, Verg.: sive iubebat, ut facerem quid, sive vetabat, Hor. – m. Acc. des tätigen Objekts, aegrum iubet, uti sit animo bono, Apul. flor. 23: im Passiv m. Nom. des tätigen Objekts, quo (praecepto) iubemur ut quoties possumus de omnibus legis verbis controversiam faciamus, Sen. contr. 1, 2, 15. – nachaug. mit Dat. des tätigen Objekts, quibus iusserat, ut resisterent, Tac. – ut m. Konj. abwechselnd m. Acc. u. Infin., od. m. bl. Infin., hoc tibi erus me iussit ferre... atque ut mecum mitteres Phoenicium, Plaut.: alter consul cum Boiis iussus bellum gerere; alterum (consulem) ut mitteret Romam, Liv. – d) mit bl. Coniunctiv: (bes. in der Umgangssprache, s. Brix Plaut. Men. 955. Lorenz Plaut. most. 918. Heräus Tac. hist. 1, 46, 4. Dräger Hist. Synt.2 2, 287 f.), iube maneat, Ter.: Ucubim iussit incenderent, Auct. b. Hisp.: bonum haberet animum iubebant, Tac. – wechselnd mit bl. Acc. u. Infin., legati Perseum regem vel cum tribus venire iubebant, vel obsides daret, Liv.: in conspectu castrorum constitui signa iubet; depositis impedimentis sarcinisque expediti certarent, Tac. – mit Acc. des tätigen Objekts u. folg. Coniunctiv, iube famulos apparent, Plaut.: erus me iussit Pamphilum hodie observarem, Ter. – nachaug. mit Dat. des tätigen Objekts, ubi Britannico iussit, exsurgeret, Tac. – e) mit ne u. Konj., quod ne fieret consules amicique Pompei iusserunt, Hirt. b. G. 8, 52, 5 N. u. D. (Madvig evicerunt): qui iubet, ne fallas mercennarium, Augustin. serm. 38, 4: nam si verbo aliquando iussisti, ne actori aliquid darent, Augustin. epist. 247, 3. – obtestor, iubeas, ne citus impetus arsurum mediis inferat ignibus, Prud. c. Symm. 1. praef. 88. – u. m. Dat. des tät. Objekts, Hercules Potitio ac Pinario sacrorum custodibus iussit, ne mulierem interesse permitterent, Macr. sat. 1, 12. § 28. – f) mit bl. Acc.: α) mit Acc. der Sache = etwas anbefehlen, verordnen, auferlegen, quid iubeatve vetetve, Ov.: iussā divisione, Vell.: fratris necem, Tac.: prandia, Spart.: alci tributum, Tac.: fecisse, quod iusseram, Ter. – Partic. Pass., iussa poena, Hor.: iussa mors, Tac.: iussae lacrimae, Mart. – β) mit Acc. der Pers.: iussisses Eurysthea, Mart.: stellae sponte suā iussaene vagentur et errent, Hor. – γ) mit allg. Acc. der Sache u. Acc. der Pers.: litterae, non quae te aliquid iuberent, Cic. – im Passiv, opto, ut ea iubear, quae etc., Plaut.: quod iussi sunt, faciunt, Caes. – g) im Zshg. absolut: Pa. Iubesne? Ch. Iubeam? cogo atque impero, Ter. eun. 389: ut iusti, Plaut. Men. 1146: ita ut tu iusti, Ter. eun. 831: defessa iubendo est saeva Iovis coniunx, Ov. met. 9, 198 sq.

    II) prägn.: A) als t. t. der Ärzte = verordnen (wie imperare), quod iussi ei dari bibere et quantum imperavi, date, Ter. Andr. 484: medici mihi iubent anatinam parari, Petron. 56, 3: medicus dolori adhiberi iussit quod in tempore congruere videbatur, Augustin. epist. 138, 3: videlicet illi aetati iam non hoc se fuisse iussurum, ibid.: ideo male acceptus es (es ist dir übel bekommen), quia ego non iussi, ibid.: im Passiv m. Nom. u. Infin., aegrotus, qui iussus sit vinum sumere, dem Wein zu trinken verordnet worden ist, Cic. de nat. deor. 3, 78. – B) als publiz. t. t.: a) v. Senate u. Volke = verordnen, beschließen, genehmigen, α) gew. m. folg. ut u. Konj.: iubere senatum, ut classem, quam Gadibus haberet, in Italiam traiceret, Liv.: senatus decrevit populusque iussit, ut etc.: Cic.: sciscerent iuberentque, ut senatus decerneret etc., Liv. – u. die Formel: velitis iubeatis, uti etc., Gell. – β) m. folg. Acc. u. Infin.: senatus dictatorem dici iussit, Liv. – u. die Formel: vellent, iuberent, Philippo regi bellum indici, Liv. – γ) mit Acc.: legem, Cic. u. Liv.: societatem, Liv.: foedus, Cic.: alci (gegen jmd.) bellum, Liv.: regem, einen K. erküren, Liv. – m. dopp. Acc., alci provinciam Numidiam, N. als Pr. zuerkennen, Sall.: alqm imperatorem, jmd. zum Befehlshaber erklären, Sall.: u. so alqm regem, Liv. – poet., volucres regna iubentes = portendentes, Ov. – δ) mit de u. Abl.: populus iussit de bello, Liv.: de omnibus his populum iussisse, Liv.: de pace ›uti rogas‹ omnes tribus iusserunt, Liv. – b) übtr., v. Gesetz = gebieten, verordnen, absol., lex iubet aut vetat, Cic.: lex omnis aut iubet aut vetat, Quint.: leges rei alicuius medendae aut temporis causā iussae, Gell. – / Synkop. Präs. iuben = iubesne, Plaut. mil. 315. – synk. Perf. iusti, Plaut. Men. 1146. Ter. eun. 831. Mart. Cap. 2. § 125: Infin. iusse, Ter. heaut. 1001. – archaist. Konj. Perf. iussim, Plaut. Men. 185: iussis, Plaut. capt. 343 Fl. (Brix [340] iusseris): iussit, Rogat. vet. bei Fest. 246 (b), 10. Cic. de legg. 2, 21. – archaist. Fut. iussitur, Cato r. r. 14, 1: archaist. Fut. exakt. iusso, Plaut. aul. 442 G. Verg. Aen. 11, 467. Sil. 12, 175; vgl. Sen. ep. 58, 4. – vulg. Form iuveo, Corp. inscr. Lat. 14, 3323: archaist. ioubeo, zB. ioubeatis, SC. de Bacch. im Corp. inscr. Lat. 1, 196, 27. Vgl. Georges Lexik. der lat. Wortf. S. 368.

    lateinisch-deutsches > iubeo

  • 18 entschweben

    entschweben, elabi. – sub lime ferri (aufschweben zum Himmel). – den Blicken e., ex od. ab oculis abire; e conspectu od. ex oculis auferri; ec onspectu efferri (z.B. von einem Vogel).

    deutsch-lateinisches > entschweben

  • 19 iubeo

    iubeo, iussī, iussum, ēre (zu jeudh, schütteln, rütteln, altindisch yōdháyati, setzt in Bewegung), den Wunsch oder Willen zu erkennen geben, daß etwas geschehen möge, wünschen, wollen = jmd. etw. heißen, tun od. sein lassen, jmdm. befehlen (Ggstz. vetare = nicht wollen, nicht geschehen lassen, verbieten usw.), im Passiv iubeor = es wird mir etwas geheißen, -befohlen, ich soll (Ggstz. vetor), I) im allg., konstr.: a) mit Acc. u. Infin. (u. zwar mit Infin. Act., wenn das tätige Objekt hervorgehoben, mit Infin. Pass., wenn der geheißene Gegenstand mehr beachtet wird, wo dann der tätige Gegenstand unerwähnt bleibt), quis te istaec iussit loqui, Ter.: Caesar te sine cura esse iussit, läßt dir sagen, ohne Sorge zu sein, Cic.: abire Cophen iubet, heißt den K. seiner Wege gehen, Curt.: iussi valere eum, hieß ihn wohlleben = nahm Abschied von ihm, Cic.: Dionysium iube salvere, sage dem D. meinen Gruß, grüße den D. von mir, Cic.: u. ellipt. (in der Umgangssprache) iubeo Chremetem (sc. salvere), ich sage dem Chremes meinen Gruß = ich grüße dich, Chremes, Ter.: duas acies hostem propulsare, tertiam opus perficere iussit, Caes. – iuben an non iubes astitui aulas? Plaut.: Marii sitas reliquias apud Anienem dissipari iussit, Cic.: pontem iubet rescindi, Caes.: filium necari iussit, Sall. – im Passiv, Diogenes ab Alexandro rege iussus
    ————
    optare, Varro: dare vela iubemur (man heißt uns), Ov.: consules iubentur scribere, Liv.: iussus a consule edicere, Sall.: u. mit dem geheißenen Gegenstande als Subjekt, locus lautiaque legatis praeberi iussa, Liv. 28, 39, 19. Vgl. unten no. II, A aus Cic. de nat. deor. 3, 78. – b) mit bl. Infin., α) in der klass. Prosa, wenn sich der Acc. dazu leicht aus dem Zusammenhang ergänzen oder sich ein allgemeines tätiges Objekt (wie das deutsche man) annehmen läßt, namentl. in militär. Befehlen (s. Kraner Caes. b. c. 1, 61, 4. Fabri Liv. 22, 51, 7), illud Hesiodium eādem mensurā reddere iubet, quā acceperis (ergänze te vor reddere), Cic.: pronuntiare iusserunt (erg. praecones), Caes.: receptui canere iubet (erg. tubicines), signum observare iubet (sc. milites), Caes. – mit fehlendem tätigem Objekt, aber gesetztem Attribut, ire fortes, ire felices iubent, man heißt sie mutig, glücklich ziehen, Liv. – β) bei Dichtern u. in nachaug. Prosa übh. mit Infin. (s. Jahn Verg. ecl. 6, 85), iube oculos elidere, Plaut.: flores amoenae ferre iube rosae, Hor.: aperire deinde armentarium iussit, Tac.: ire praecipites et occupare pericula iubet, Tac. – Infin. Act. u. Acc. et Infin. Pass. wechselnd, agnas caedere deinde iubet solvique ex ordine funem, Verg. – m. Dat. pers. u. Infin., iussit centurioni custodire eum, Vulg. act. apost. 24, 23 (aber die Stellen Cic. ad Att. 9, 13, 2. Curt. 5, 6 [20], 8; 10, 8 [25], 4 sind jetzt geändert u.
    ————
    Liv. 42, 43, 6 gehört quis [= quibus] zu responso dato). – c) mit folg. ut mit Konj. (bes. in der Umgangssprache, s. Brix Plaut. Mem. 955), Telebois iubet sententiam ut dicant suam, Plaut.: ut puellas curent, conforment, iube, Afran. fr.: hic tibi in mentem non venit iubere, ut haec quoque referret, Cic.: tu deinde iubeto, ut certet Amyntas, Verg.: sive iubebat, ut facerem quid, sive vetabat, Hor. – m. Acc. des tätigen Objekts, aegrum iubet, uti sit animo bono, Apul. flor. 23: im Passiv m. Nom. des tätigen Objekts, quo (praecepto) iubemur ut quoties possumus de omnibus legis verbis controversiam faciamus, Sen. contr. 1, 2, 15. – nachaug. mit Dat. des tätigen Objekts, quibus iusserat, ut resisterent, Tac. – ut m. Konj. abwechselnd m. Acc. u. Infin., od. m. bl. Infin., hoc tibi erus me iussit ferre... atque ut mecum mitteres Phoenicium, Plaut.: alter consul cum Boiis iussus bellum gerere; alterum (consulem) ut mitteret Romam, Liv. – d) mit bl. Coniunctiv: (bes. in der Umgangssprache, s. Brix Plaut. Men. 955. Lorenz Plaut. most. 918. Heräus Tac. hist. 1, 46, 4. Dräger Hist. Synt.2 2, 287 f.), iube maneat, Ter.: Ucubim iussit incenderent, Auct. b. Hisp.: bonum haberet animum iubebant, Tac. – wechselnd mit bl. Acc. u. Infin., legati Perseum regem vel cum tribus venire iubebant, vel obsides daret, Liv.: in conspectu castrorum constitui signa iubet; depositis impedimentis sarcinisque expediti certarent, Tac. –
    ————
    mit Acc. des tätigen Objekts u. folg. Coniunctiv, iube famulos apparent, Plaut.: erus me iussit Pamphilum hodie observarem, Ter. – nachaug. mit Dat. des tätigen Objekts, ubi Britannico iussit, exsurgeret, Tac. – e) mit ne u. Konj., quod ne fieret consules amicique Pompei iusserunt, Hirt. b. G. 8, 52, 5 N. u. D. (Madvig evicerunt): qui iubet, ne fallas mercennarium, Augustin. serm. 38, 4: nam si verbo aliquando iussisti, ne actori aliquid darent, Augustin. epist. 247, 3. – obtestor, iubeas, ne citus impetus arsurum mediis inferat ignibus, Prud. c. Symm. 1. praef. 88. – u. m. Dat. des tät. Objekts, Hercules Potitio ac Pinario sacrorum custodibus iussit, ne mulierem interesse permitterent, Macr. sat. 1, 12. § 28. – f) mit bl. Acc.: α) mit Acc. der Sache = etwas anbefehlen, verordnen, auferlegen, quid iubeatve vetetve, Ov.: iussā divisione, Vell.: fratris necem, Tac.: prandia, Spart.: alci tributum, Tac.: fecisse, quod iusseram, Ter. – Partic. Pass., iussa poena, Hor.: iussa mors, Tac.: iussae lacrimae, Mart. – β) mit Acc. der Pers.: iussisses Eurysthea, Mart.: stellae sponte suā iussaene vagentur et errent, Hor. – γ) mit allg. Acc. der Sache u. Acc. der Pers.: litterae, non quae te aliquid iuberent, Cic. – im Passiv, opto, ut ea iubear, quae etc., Plaut.: quod iussi sunt, faciunt, Caes. – g) im Zshg. absolut: Pa. Iubesne? Ch. Iubeam? cogo atque impero, Ter. eun. 389: ut iusti, Plaut. Men. 1146: ita ut tu iusti, Ter. eun. 831:
    ————
    defessa iubendo est saeva Iovis coniunx, Ov. met. 9, 198 sq.
    II) prägn.: A) als t. t. der Ärzte = verordnen (wie imperare), quod iussi ei dari bibere et quantum imperavi, date, Ter. Andr. 484: medici mihi iubent anatinam parari, Petron. 56, 3: medicus dolori adhiberi iussit quod in tempore congruere videbatur, Augustin. epist. 138, 3: videlicet illi aetati iam non hoc se fuisse iussurum, ibid.: ideo male acceptus es (es ist dir übel bekommen), quia ego non iussi, ibid.: im Passiv m. Nom. u. Infin., aegrotus, qui iussus sit vinum sumere, dem Wein zu trinken verordnet worden ist, Cic. de nat. deor. 3, 78. – B) als publiz. t. t.: a) v. Senate u. Volke = verordnen, beschließen, genehmigen, α) gew. m. folg. ut u. Konj.: iubere senatum, ut classem, quam Gadibus haberet, in Italiam traiceret, Liv.: senatus decrevit populusque iussit, ut etc.: Cic.: sciscerent iuberentque, ut senatus decerneret etc., Liv. – u. die Formel: velitis iubeatis, uti etc., Gell. – β) m. folg. Acc. u. Infin.: senatus dictatorem dici iussit, Liv. – u. die Formel: vellent, iuberent, Philippo regi bellum indici, Liv. – γ) mit Acc.: legem, Cic. u. Liv.: societatem, Liv.: foedus, Cic.: alci (gegen jmd.) bellum, Liv.: regem, einen K. erküren, Liv. – m. dopp. Acc., alci provinciam Numidiam, N. als Pr. zuerkennen, Sall.: alqm imperatorem, jmd. zum Befehlshaber erklären, Sall.: u. so alqm regem, Liv. – poet., voluc-
    ————
    res regna iubentes = portendentes, Ov. – δ) mit de u. Abl.: populus iussit de bello, Liv.: de omnibus his populum iussisse, Liv.: de pace ›uti rogas‹ omnes tribus iusserunt, Liv. – b) übtr., v. Gesetz = gebieten, verordnen, absol., lex iubet aut vetat, Cic.: lex omnis aut iubet aut vetat, Quint.: leges rei alicuius medendae aut temporis causā iussae, Gell. – Synkop. Präs. iuben = iubesne, Plaut. mil. 315. – synk. Perf. iusti, Plaut. Men. 1146. Ter. eun. 831. Mart. Cap. 2. § 125: Infin. iusse, Ter. heaut. 1001. – archaist. Konj. Perf. iussim, Plaut. Men. 185: iussis, Plaut. capt. 343 Fl. (Brix [340] iusseris): iussit, Rogat. vet. bei Fest. 246 (b), 10. Cic. de legg. 2, 21. – archaist. Fut. iussitur, Cato r. r. 14, 1: archaist. Fut. exakt. iusso, Plaut. aul. 442 G. Verg. Aen. 11, 467. Sil. 12, 175; vgl. Sen. ep. 58, 4. – vulg. Form iuveo, Corp. inscr. Lat. 14, 3323: archaist. ioubeo, zB. ioubeatis, SC. de Bacch. im Corp. inscr. Lat. 1, 196, 27. Vgl. Georges Lexik. der lat. Wortf. S. 368.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > iubeo

  • 20 agmen

    agmĕn, ĭnis, n. [as if contr. from agimen, from ago; cf.: tegimen, tegmen, from tego].
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., a train, i. e. a collected multitude in motion or moving forwards; of things of any kind, but esp. (so most freq. in prose) of men or animals. —Of streams of water, motion, course, current: quod per amoenam urbem lent fluit agmine flumen, Enn. ap. Macr. S. 6, 4:

    inde super terras fluit agmine dulci,

    Lucr. 5, 272; cf. id. 6, 638; also,

    in imitation of Enn., Virg. and Val. Fl.: leni fluit agmine Thybris,

    Verg. A. 2, 782; cf. Val. Fl. 4, 721.—Of a train or succession of clouds:

    denso sunt agmine nubes,

    Lucr. 6, 100.—Of rain:

    immensum caelo venit agmen aquarum,

    body, mass, Verg. G. 1, 322 —Of atoms:

    agmine condenso naturam corporis explent,

    crowded into a compact mass, Lucr. 1, 607.—Of oars:

    agmine re morum ceieri,

    with quick plashing of oars, Verg. A. 5, 211.—Of a flock of birds: agmi ne magno. Corvorum. Verg. G. 1, 381.—Of a snake winding onwards:

    cum medii nexus extremaeque agmina caudae Solvuntur,

    Verg. G. 3, 424; cf. id. A. 2, 212.—Of clouds of dust following any thing in rapid motion, as men, animals, etc.:

    agmina cervi Pulverulenta,

    Verg. A. 4, 154.—And, as subst. concr., of birds turba Agminis aligeri, of the winged band, Verg A. 12, 249.—Of ants;

    frugilegas aspeximus agmine longo formi cas,

    Ov. M 7, 624; so id. ib. 7, 638.—Of the stars: diffugiunt stellae;

    quarum agmina cogit Lucifer,

    Ov. M. 2, 114; so id. ib. 11, 97 al.—Eap. of a company of persons, a multitude, troop, crowd, number, band:

    ut a Brundisic nsque Romam agmen perpetuum totius Italiae viderem,

    Cic. Pis. 22:

    magno senatorum agmine,

    Tac. H. 3, 55:

    ingens mulierum agmen,

    Liv. 2, 40:

    muliebre et miserabile agmen,

    Tac. A. 1, 40: numerosum agmen reorum, Plin Ep. 3, 9, and Tac. H. 4, 6: Eumenidum agmina, Verg A. 4, 469.—But particularly,
    B.
    The train, procession, march, progress of an army:

    de castris, de agminibus, etc., dicere,

    Cic. de Or. 1, 48, 210:

    ne miles gregarius in castris, neve in agmine servum aut jumentum haberet,

    Sall. J. 45, 2:

    pugnatum saepe directā acie, saepe in agminibus, saepe eruptionibus,

    Vell. 2, 47:

    effuso agmine abire,

    Liv. 44, 39:

    uno agmine victores cum victis in urbem irrupere,

    id. 2, 30;

    uno agmine persequentes,

    Vulg. Judith, 15, 4 al. —
    II.
    Transf., concr., an army, and properly considered as in motion, on the march (while exercitus is a disciplined army, and acies an army in battle-array) —As soon as the signal for marching was given, the Extraordinarii and the allies of the right wing, with their baggage, first put themselves in motion, then the legions, and last the allies of the left wing, with a part of the cavalry, which either rode behind the army, ad agmen claudendum or cogendum. to close the train, i. e. to keep it to gether or on the side in such an order (composito agmine, non itineri magis apto quam proelio) that it might be easily put into the line of battle, if the enemy ven tured to attack it; cf. Sall. J. 46, 6.—An army in close ranks was called agmen justum, Tac. H. 1, 68, or agmen pilatum, Serv. ad Verg. A. 12, 121—When there was no apprehension of the enemy, less care was taken for the protection of the army:

    agmine incauto, i. e. minus munito, ut inter pacatos, ducebat, sc. consul,

    Liv. 35, 4.—

    The order of march was, however, different, according to circumstances and the nature of the ground,

    Liv. 35, 4; 27, 28; and cf. Smith's Antiq.—Sometimes the army marched in the form of a square, agmen quadratum, with their baggage in the middle, so as to be in battle-array on meeting the enemy; hence agmen quadratum often means the same as acies triplex, an army formed in line of battle, only that the former indicates that they are on the march, and the latter that they are at rest.—Hence, like acies, with the epithet primum, the vanguard, Liv. 34, 28; Tac. Agr. 35:

    medium,

    the centre, Liv. 10, 41; Tac. H. 4, 22:

    extremum,

    Liv. 34, 28; Tac. H. 2, 100;

    or, novissimum,

    the rear, rearguard, Liv. 44, 33; so,

    extremi agminis,

    Vulg. Deut. 25, 18:

    ut inde agmine quadratc ad urbem accederet,

    marching in a square, Cic. Phil. 13, 8:

    pariter atque in conspectu hostium quadrato agmine incedere,

    Sall. J 100, 1; cf. id. ib. 46, 6, 7:

    Hannibal agmine quadrato amnem ingressus,

    Liv. 21, 5; se id. 31, 36; 37, 39:

    quadrato agmine velut in aciem irent,

    Curt. 5, 1, 19 al. —Sometimes, esp. in the poets in the plur., in gen. [p. 73] sense, = exercitus or copiae, an army, host, troops:

    huic tanto agmini dux defuit,

    Just. 12, 10:

    occidit Daci Cotisonis agmen,

    Hor. C. 3, 8, 18:

    agmina curru Proterit,

    Verg. A. 12, 329:

    barbarorum Claudius agmina diruit,

    Hor. C. 4, 14, 29; so id. S. 2, 1, 14; id. Epod. 17, 9; Ov. M. 3, 535; 5, 151, 161; 6, 423:

    Del agminum Israël,

    Vulg. 1 Reg. 17, 45:

    agmina ejus dispergam,

    ib. Ezech. 12, 14; 38, 6.—For military service, warfare:

    rudis agminum Sponsus,

    Hor. C. 3, 2, 9.—
    B.
    Trop.
    1.
    An army, troop, band, multitude:

    educenda dictio est ex hac domesticā exercitatione et umbratili medium in agmen, in pulverem, in clamorem, in castra, aciemque forensem,

    i. e. before the public, Cic. de Or. 1, 34, 157:

    e Brundisio usque Romam agmen perpetuum totius Italiae,

    an unbroken train, id. Pis. 22, 51:

    ingens mulierum agmen,

    Liv. 2, 40; 9, 17:

    agmina Eumenidum,

    Verg. A. 4, 469; 6, 572:

    agmina comitum,

    Ov. Tr. 14, 30:

    in angusto fidus comes agmine turbae,

    Tib. 1, 5, 63:

    numerosum agmen reorum,

    Plin. Ep. 3, 9:

    agmen occupationum,

    an army of, id. ib. 2, 8.—
    2.
    March, movement:

    agmina fati et volumina,

    Gell. 6, 2, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > agmen

См. также в других словарях:

  • ABDICANDI jus — inter patriae potestatis apud Athenienses iura fuit, quam in rem scripta lex: Τοὺς γονέας κυρίους εἶναι ἀπὸνηρύτραι. Parentibus abdicare liberos ius esto, apud Demosth. in Baeot. Nec ve4ro liberos tantum, quos genuerant, sed etiam adoptivos, ut… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • MANLIUS (T.) — T. MANLIUS Iuris Pontificii peritissimus, iudex inter Macedonas accusatores et filium constitutus, auditâ causâ ita pronuntiavit, Cum probatum sit Silanum filium meum pecuniam accepisse, ipsum Republ. et domô meâ indignum iudico, protinusque e… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • ORDALIUM — vox medii aevi, ab Or i. e. magnum, et dael, i. e. iudicium. Iudicum fuit ferri. aquae ignis, duelli, etc. in Germania, Anglia, Gallia, etc. frequens priscis temporibus: Duodecim igniti vomeres Ordalium apud Graecos fuerunt. Unde Ludovicus… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • partir — I. Partir, actiu. acut. C est mettre et diviser quelque chose en plusieurs parties, comme partir une succession en deux, trois ou plus grand nombre de parts, Familiam in duas partes aut plures herciscere, partiri. diuidere, Partir aussi en ceste… …   Thresor de la langue françoyse

  • yeux — Yeux, Oculi, lumina, voyez Oeil. Mes yeux ne voyent gueres cler, Parum ocuþli prospiciunt. Yeux appetissez, Compressi oculi. Yeux ardants, Feruentes oculi. Yeux couvers d une peau, Oculi membrana vestiti. Les yeux luy estincellent, Ardent oculi.… …   Thresor de la langue françoyse

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»